TEST ΠΑΠ και HPV

Τι πρέπει να γνωρίζουμε, τι πρέπει να μας ανησυχεί.

Από τον Dr. Στέφανο Χανδακά MD MBA PHD

Το τεστ παπ

Το τεστ Παπανικολάου είναι μια εξέταση ρουτίνας, την οποία πρέπει να πραγματοποιούν
όλες οι γυναίκες από την έναρξη της σεξουαλικής τους ζωής και κατόπιν ετησίως. Αποτελεί μια από τις εξετάσεις ρουτίνας και screening για τον καρκίνο του τράχηλου (όπως η μαστογραφια για τον καρκίνο μαστού), που εφαρμόζονται σήμερα με σκοπό τον εντοπισμό πιθανών παθολογικών κυττάρων ή μη φυσιολογικών κυττάρων πάνω στο τράχηλο ενώ παράλληλα αποτελεί την πρώτη γραμμή εντοπισμού του ιού HPV ο οποίος πλέον τείνει να αποκτήσει εικόνα επιδημίας αφού αγγίζει πάνω από 40 με 45 % του γυναικείου πληθυσμού σήμερα.
Eπιπλέον, πέρα από τον εντοπισμό τυχόν παθολογικών ή μη φυσιολογικών κυττάρων στον τράχηλο και στον ενδοτράχηλό της γυναίκας με το τεστ Παπανικολάου μπορούμε να εντοπίσουμε ελαφριές κολπίτιδες, τραχηλίτιδες ή πιθανές μυκητιασικές μολύνσεις, αυτό όμως που μονοπωλεί το ενδιαφέρον τα τελευταία χρόνια και αποτελεί έναν επιστημονικό προβληματισμό τόσο για τους ιατρούς όσο και για τις ασθενείς, αποτελεί ο ιός HPV.

Εχω HPV, τι σημαινει αυτό;

Ο ιός HPV (human papilloma virus), ο οποίος συνήθως εντοπίζεται σε ένα τεστ Παπ ρουτίνας και αυτό γιατί δεν έχει κλινικά συμπτώματα, είναι ένας σεξουαλικά μεταδιδόμενος ιός, ο οποίος μεταφέρεται από τον ερωτικό σύντροφο στη γυναίκα, δυστυχώς χωρίς ο άνδρας να έχει κλινικά συμπτώματα. Ο ιός αυτός, όπως και κάθε άλλος ιός στο σώμα της γυναίκας μένει πλέον μέσα στον οργανισμό της και αυτό που πρέπει να τονίσουμε είναι ότι δεν μπορεί να αφαιρεθεί. Οι θεραπείες από εκεί και στο εξής -είτε αυτές είναι απλή παρακολούθηση, καυτηριασμός, loop διαθερμία ή το εμβόλιο που πιθανότατα θα βγει στην αγορά σε ένα με ενάμιση περίπου χρόνο- απλά καταστέλλουν τα συμπτώματά του, αλλά δεν τον αφαιρούν από τον οργανισμό. Αυτός ο ιός παραμένει πλέον στον οργανισμό μας δια βίου, όπως για παράδειγμα παραμένει ένας ερπητοιός και απλά εμφανίζεται σε διαφορετικές φάσεις της ζωής μας σε συνδυασμό με άλλα γεγονότα όπως για παράδειγμα άγχος, κόπωση κτλ.


Τι κανω μετα;

Στην περίπτωση, λοιπόν, που το τεστ Παπ μας δείξει HPV αμέσως, το επόμενο στάδιο είναι αυτό που λέμε κολποσκόπηση. Η κολποσκόπηση είναι μια γυναικολογική εξέταση η οποία διαρκεί λίγο παραπάνω, είναι πιο αναλυτική. Κατά τη διάρκεια της, ο γυναικολόγος με τη βοήθεια ενός μικροσκοπίου -το λεγόμενο κολποσκόπιο- βλέπει με μεγαλύτερη λεπτομέρεια, χρησιμοποιώντας μια συγκεκριμένη διαδικασία τις αλλοιώσεις που έχει κάνει ο ιός στον τράχηλο και στον ενδοτράχηλο της γυναίκας. Στη συγκεκριμένη, λοιπόν, περιοχή όπου το λεγόμενο κυλινδρικό επιθήλιο μεταπίπτει στο πλακώδες και στη ζώνη μετάπτωσης πραγματοποιούνται κάποιες αλλοιώσεις από τον ιό. Με βάση το μέγεθος, τον τύπο και τον βαθμό αυτών των αλλοιώσεων θα αποφασιστεί αν χρειάζεται θεραπεία για το συγκεκριμένο ιό, σε περίπτωση που οι αλλοιώσεις είναι πιθανής δυσπλασίας low grade ή high grade (CIN I, CIN II, CIN III) ή LG-SIL, HG-SIL, όπως για παράδειγμα loop διαθερμία, κωνοειδής εκτομή ή απλός καυτηριασμός και βιοψία.



Βιοψία Τραχήλου Φυσιολογικός Τράχηλος Παθολογικός Τράχηλος


Κονδυλωματα

Σε αυτό το σημείο πρέπει να τονιστεί ότι αρκετοί τύποι κονδυλωμάτων οφείλονται επίσης στον ιό HPV και παρόλο που δεν υπάρχει θεραπεία για τον συγκεκριμένο ιό, υπάρχει τρόπος αντιμετώπισης αυτών των κονδυλωμάτων. Η θεραπεία μπορεί να είναι φαρμακευτική ή να περιλαμβάνει διαθερμία και καυτηριασμό. Πάλι χρησιμοποιούνται οι ίδιες μορφές ενέργειας όπως laser, loop κτλ. Από εκεί και πέρα επειδή υπάρχει μια άμεση σχέση συγκεκριμένων τύπων HPV (16, 18) και καρκίνου του τραχήλου, βεβαίως πάντοτε μετά από πολύ μεγάλες χρονικές περιόδους, αποτελεί δηλαδή το HPV έναν παράγοντα που προδιαθέτει για καρκίνο του τραχήλου, υπό ορισμένες συνθήκες.


Follow up-Facts

Πιθανότατα θα σας ζητηθεί να γίνονται τα τεστ Παπ συχνότερα (κάθε 3-6 μήνες). Επίσης μέσω κάποιων ειδικών εξετάσεων DNA η λεγόμενη ταυτοποίηση του ιού τα Loop
μπορούμε να δούμε τους συγκεκριμένους τύπους οι οποίοι έχουν μεγαλύτερη προδιάθεση και μεγαλύτερη συσχέτιση με πιθανή εμφάνιση καρκίνου του τραχήλου πάντοτε σε 20 -25 χρόνια. Αυτό που επίσης πρέπει να γνωρίζουμε για τον ιό HPV είναι ότι μεταδίδεται σεξουαλικά. Μπορεί όμως να μεταδοθεί και με επαφή δέρμα με δέρμα στα γεννητικά όργανα και στην γεννητική περιοχή με αποτέλεσμα, υπό ορισμένες συνθήκες, τα προφυλακτικά να μην επαρκούν και αυτό γιατί μπορεί η μόλυνση να βρίσκεται στην περιγεννητική περιοχή. Ωστόσο, αποτελούν τη σημαντικότερη και τη μόνη μορφή προστασίας που έχουμε απέναντι σε αυτό τον ιό. Αυτό που πρέπει πάντοτε να θυμόμαστε είναι ότι ο HPV είναι πλέον πάρα πολύ συχνός, όπως προαναφέραμε, σχεδόν 40 με 45% του γυναικείου πληθυσμού είναι φορέας. Περισσότεροι ενεργώς σεξουαλικοί άνθρωποι πλέον έχουν μολυνθεί, δεν έχει καμία κλινική εκδήλωση στον άνδρα πράγμα που το κάνει πιο εύκολο στο να μεταδοθεί, ενώ παραμένει δυστυχώς στο σώμα χωρίς ωστόσο να εμφανίζει κάποια συμπτώματα.
Το κάπνισμα θεωρείται ότι συμβάλλει στην εμφάνιση καρκίνου του τραχήλου και αποτελεί άλλον ένα παράγοντα που προδιαθέτει για αυτή την κατάσταση.


Το εμβόλιο

Τα τελευταία χρόνια, ένας από τους σημαντικότερους παράγοντες έρευνας είναι η προσπάθεια ανάπτυξης ενός εμβολίου το οποίο θα εμποδίσει τη μόλυνση με τον ιό HPV και αυτό γιατί ο ιός αποτελεί έναν από τους πιο βασικούς παράγοντες για τον καρκίνο του τραχήλου. Δυο χιλιάδες γυναίκες το χρόνο στο Ηνωμένο Βασίλειο λαμβάνουν διάγνωση με αυτό τον τύπο καρκίνου. Έχουμε πάνω από 100 τύπους HPV οι οποίοι έχουν Η δεύτερη φάση των συγκεκριμένων μελετών το Μάιο του 2005 έδειξε τα πρώτα σημάδια ότι πιθανότατα ένα εμβόλιο κατά του HPV θα μπορούσε, υπό συνθήκες, να μειώσει τη μόλυνση από HPV.

Η μελέτη που ονομάζεται Future II έβγαλε τα πρώτα αποτελέσματα τον Οκτώβριο του 2005. Αυτή η 3η φάση της μελέτης, η οποία περιλάμβανε πάνω από 12 χιλιάδες γυναίκες ηλικίας 16-26 ετών, έδειξε τα εξής:
Οι συγκεκριμένες γυναίκες δεν είχαν HPV και χωρίστηκαν σε 2 ομάδες. Η πρώτη πήρε το εμβόλιο το οποίο ονομάζεται GARDASIL και η δεύτερη πήρε ένα φάρμακο placebo – δηλαδή ένα δείγμα το οποίο δεν είχε καμία σχέση με το φάρμακο. Οι συγκεκριμένες 2 ομάδες των 12 χιλιάδων γυναικών παρακολουθήθηκαν τα επόμενα 2 χρόνια, έχοντας μια φυσιολογική ερωτική ζωή, για το αν θα εμφάνιζαν ή όχι τον ιό ή οποιαδήποτε άλλη μορφή δυσπλασίας ή οποιασδήποτε άλλης προκαρκινικής κατάστασης στον τράχηλο τους. Η ομάδα, λοιπόν, που είχε εμβολιαστεί δεν εμφάνισε κανένα τέτοιο σύμπτωμα ενώ από τις 5.258 χιλιάδες που είχαν πάρει την ένεση placebo, οι 21 εμφάνισαν κάποια μορφή παθολογίας την επόμενη διετία δηλαδή ένα ποσοστό 0,4%. Τα πρώτα αποτελέσματα δείχνουν επίσης ότι έχουμε μια μείωση κατά 1% σε νέες μολύνσεις από ιούς HPV και πιθανή προστασία από τον ιό τύπου 6, 11, 16, 18. Αυτή τη στιγμή υπάρχουν και άλλες μελέτες για ένα δεύτερο εμβόλιο, το οποίο πιθανότατα θα βγει στην αγορά, το cervarix. Η συγκεκριμένη μελέτη περιλαμβάνει 18 χιλιάδες γυναίκες και ονομάζεται μελέτη PATRICIA (PAPILOMA TRIAL TO PREVENT CERVICAL CANCER IN YOUNG ADULTS – Δοκιμή papiloma για την πρόληψη καρκίνου του τράχηλου σε νεαρές ενήλικες γυναίκες)

H 2η μελέτη του cervarix ξεκίνησε το Φεβρουάριο του 2006.
Αυτή τη στιγμή δε φαίνεται να υπάρχουν κάποιες παρενέργειες από τα συγκεκριμένα εμβόλια ενώ τα αποτελέσματα στη μελέτη είναι πάρα πολύ ενθαρρυντικά ότι ένας πιθανός μελλοντικός συστηματικός εμβολιασμός απέναντι στον HPV μπορεί να ελαχιστοποιήσει τις πιθανότητες μόλυνσης από το συγκεκριμένο ιό σε γυναίκες οι οποίες δεν έχουν μολυνθεί. Τα ιδιαίτερα ενθαρρυντικά αποτελέσματα του εμβολίου και η πιθανή ανάγκη των γυναικών να εμβολιαστούν στο μέλλον, αφορά καταρχήν γυναίκες οι οποίες δεν έχουν μολυνθεί από τον ιό. Επίσης, πέρα από τον συγκεκριμένο ιό, υπάρχουν μια σειρά παθολογικών καταστάσεων, δυσπλασίες κτλ. οι οποίες θα καθιστούν το τεστ Παπ απαραίτητο σε ετήσια βάση, που γίνεται σήμερα και παρόλο τον εμβολιασμό των γυναικών από το συγκεκριμένο εμβόλιο. Συνεπώς, το συγκεκριμένο εμβόλιο δεν θα αντικαταστήσει το τεστ Παπ, το οποίο αποτελεί και την καλύτερη μέθοδο screening για πιθανές παθολογικές καταστάσεις του τραχήλου. Θα αποτελέσει, όμως, ένα μέσο ελαχιστοποίησης της μόλυνσης από HPV χωρίς βέβαια να έχει καμία άλλη σχέση με τις άλλες μορφές παθολογίας που έχει ο τράχηλος, γεγονός που κάνει το τεστ Παπ ένα αναντικατάστατο εργαλείο για την πρόληψη του καρκίνου του τραχήλου.
Επίσης, το συγκεκριμένο εμβόλιο δεν φαίνεται να βοηθά τις γυναίκες οι οποίες έχουν ήδη μολυνθεί από τον ιό. Πρέπει ακόμα να τονιστεί ότι τα εμβόλια τα οποία βρίσκονται υπό μελέτη και θα κυκλοφορήσουν πιθανότατα στην αγορά σε 12 με 16 μήνες θα είναι για τους τύπους 6, 11, 16 και 18. Συνεπώς, υπάρχει ένα μεγάλο μέρος των HPV οι οποίοι βρίσκονται ακόμα υπό κλινική έρευνα. Αυτή τη στιγμή έχουν ξεκινήσει και μελέτες εμβολιασμών γυναικών οι οποίες έχουν ήδη μολυνθεί από τον ιό.