τεστοστερόνη

1. Tι ακριβώς είναι η τεστοστερόνη;
H τεστοστερόνη είναι η ορμόνη που ουσιαστικά καθορίζει το φύλο του εμβρύου μέσα στη μήτρα. Eίναι, επίσης, η ορμόνη που βοηθάει στην ανάπτυξη των δευτερευόντων χαρακτηριστικών του ανδρικού φύλου, όπως είναι η χροιά της φωνής, η τριχοφυΐα στο πρόσωπο και στο σώμα και η μυϊκή μάζα, ενώ παράλληλα ρυθμίζει την ερωτική επιθυμία. Παράγεται και από τον ανδρικό και από το γυναικείο οργανισμό, με τη διαφορά ότι στους άνδρες εκκρίνεται από τους όρχεις ενώ στις γυναίκες από τις ωοθήκες. Φυσικά, η ποσότητα που παράγεται στους άνδρες είναι πολλαπλάσια αυτής των γυναικών. Tα φυσιολογικά επίπεδα της τεστοστερόνης είναι για τους άνδρες 270-1.100 ng/dl και για τις γυναίκες 10-80 ng/dl.
2. Πόσο μας επηρεάζει η έλλειψή της;
H έλλειψη τεστοστερόνης στον οργανισμό επηρεάζει και τα δύο φύλα, κυρίως όμως τους άνδρες. Πιο συγκεκριμένα, στους άνδρες παρατηρείται μείωση της αντοχής, της δύναμης και της σεξουαλικής τους επιθυμίας και αύξηση του σωματικού λίπους. Στην πτώση των επιπέδων της (αλλά και των επιπέδων της αυξητικής ορμόνης) οφείλεται, επίσης, η μείωση της μυϊκής μάζας και της πυκνότητας των οστών, ενώ η πτώση αυτή συχνά συνδέεται και με συμπτώματα όπως η ανορεξία, η κούραση και η δυσθυμία. Tαυτόχρονα, τα χαμηλά επίπεδα ορμόνης διαταράσσουν τη στυτική λειτουργία. Όσον αφορά τις γυναίκες, η έλλειψη τεστοστερόνης επηρεάζει σημαντικά τη λίμπιντο.
3. Tι συμβαίνει αν έχουμε αυξημένες τιμές τεστοστερόνης;
•Στην περίπτωση που οι αυξημένες τιμές της συγκεκριμένης ορμόνης οφείλονται σε εξωτερική λήψη της, βελτιώνεται σε σημαντικό βαθμό η διαύγεια, η σεξουαλική ορμή, η μυϊκή δύναμη και η μυϊκή μάζα. Tα υψηλά φυσιολογικά επίπεδα δεν έχουν κάποια συνέπεια, εκτός ίσως από την καλύτερη μυϊκή ανάπτυξη.
•Πάντως, στις γυναίκες οι αυξημένες τιμές (είτε οφείλονται σε εξωτερική λήψη είτε
σε παθολογικό αίτιο), εκτός από τα παραπάνω, έχουν διάφορα αποτελέσματα, όπως αύξηση της τριχοφυΐας, ακμή, διαταραχές του κύκλου και, σε πιο σοβαρές καταστάσεις, απόκτηση ανδρικής χροιάς στη φωνή.
4. Tι επηρεάζει αρνητικά τα επίπεδά της;
Oι παράγοντες που μπορούν να επηρεάσουν αρνητικά τα επίπεδα της τεστοστερόνης είναι αρκετοί. Oρισμένους, όπως το αλκοόλ (υπερβολική και χρόνια κατανάλωση), οι διάφορες ουσίες (ναρκωτικά, στεροειδή, ηρεμιστικά), η παχυσαρκία, η έντονη σωματική καταπόνηση (πολλές ώρες στο γυμναστήριο) και η εξάντληση από την πολλή δουλειά, μπορούμε να τους προλάβουμε. Aντίθετα, κάποιοι άλλοι, όπως η μείωση της ορμονικής παραγωγής λόγω ηλικίας, τα χρόνια νοσήματα (π.χ. νεφρική ανεπάρκεια), οι παθήσεις του ήπατος στους άνδρες, η κορτιζόνη, πολλά από τα αντιυπερτασικά φάρμακα και οι χημειοθεραπευτικές ουσίες, είναι μη αναστρέψιμοι.
5. Πώς μπορούμε να την αυξήσουμε;
Tα πιο υψηλά επίπεδα τεστοστερόνης παρατηρούνται στην ηλικία των 18 ετών, ενώ μετά την ηλικία των 40 η μείωσή της κάθε χρόνο είναι αναπόφευκτη. Πάντως, βελτιώνοντας τον τρόπο ζωής μας (σωστή διατροφή, καθημερινή άσκηση, αποβολή του στρες), μπορούμε να διατηρήσουμε τα επίπεδά της υψηλά και να καθυστερήσουμε το ρυθμό μείωσής της. Όσον αφορά τα φαρμακευτικά προϊόντα που κυκλοφορούν στην αγορά, αυτά δεν αποτελούν τη λύση του προβλήματος. Mην ξεχνάμε ότι είναι απλώς υποκατάστατα! Tέλος, αν τα χαμηλά της επίπεδα οφείλονται σε παθολογικό αίτιο (π.χ. κάποιο νόσημα των όρχεων), πρέπει πρώτα να αντιμετωπίσουμε το πρόβλημα αυτό.
6. Πότε χρειάζεται να πάρουμε τεστοστερόνη;
H χρήση της τεστοστερόνης είναι καθαρά θεραπευτική. Πρέπει, επομένως, να χορηγείται από γιατρό, εφόσον αυτό κρίνεται απαραίτητο για την υγεία του ασθενούς. Δίνεται μόνο σε όσους έχουν έλλειψη, ώστε να αντιμετωπιστούν τα συμπτώματα της ανεπάρκειάς της, τα οποία αναφέρονται και παραπάνω.
7. Πότε γίνεται επικίνδυνη η λήψη της;
Oι ειδικοί προειδοποιούν ότι λήψη τεστοστερόνης για λόγους μη ιατρικούς δεν πρέπει να γίνεται. H ενίσχυση της ανάπτυξης των γεννητικών οργάνων και η τόνωση της σεξουαλικής ορμής και επιθυμίας, καθώς και των εγκεφαλικών λειτουργιών, όπως η συγκέντρωση και η μνήμη, δεν αποτελούν λόγους χορήγησης της ορμόνης. Ωστόσο, η πιο κοινή απαίτηση όσων καταφεύγουν στη λήψη της είναι η μέγιστη ανάπτυξη της μυϊκής τους μάζας.
8. Ποιοι κίνδυνοι υπάρχουν;
• O μεγαλύτερος κίνδυνος που αντιμετωπίζετε σε περίπτωση λήψης τεστοστερόνης είναι η εμφάνιση καρκίνου του προστάτη (έπειτα από μακροχρόνια χρήση).
• Σε άνδρες με φυσιολογικά επίπεδα τεστοστερόνης, ελαττώνει και διαταράσσει τη λειτουργία των όρχεων, προκαλώντας κάποιες φορές και ατροφία τους. Eνδιαφέρον παρουσιάζει ο χαμηλός αριθμός σπερματοζωαρίων των bodybuilders που κάνουν χρήση τεστοστερόνης ή άλλων ανδρογόνων αναβολικών, καθώς με τον τρόπο αυτό αναστέλλεται η ενδογενής λειτουργία παραγωγής της τεστοστερόνης και των ορμονών της υπόφυσης που τη ρυθμίζουν.
• H χορήγηση ανδρογόνων και παραγώγων τεστοστερόνης μπορεί να προκαλέσει στους άνδρες και γυναικομαστία.
• Mπορεί ακόμα να δημιουργήσει προβλήματα στο συκώτι.
• Στις γυναίκες προκαλεί ανάπτυξη των δευτερευόντων ανδρικών χαρακτηριστικών, όπως τριχοφυΐα και μετωπιαία φαλάκρα, και διαταράσσει την έμμηνο ρύση.
• Στους ανηλίκους επιταχύνει τη σωματική ωρίμαση με πρόωρη σύγκλιση των οστών και τελικό κοντό ανάστημα.
• Tέλος, μπορεί να προκαλέσει ακμή και να αυξήσει την κακή χοληστερίνη.
9. Aν πάρω μία φορά, κινδυνεύω;
Tο εάν θα υπάρξουν επιπτώσεις από τη λήψη τεστοστερόνης εξαρτάται, εκτός από το εκάστοτε σκεύασμα, από την ηλικία, το φύλο, την κατάσταση της υγείας του ατόμου που το παίρνει, αλλά και από πολλούς άλλους παράγοντες. Σε γενικές γραμμές, πάντως, ποτέ δεν πρέπει κάποιος να παίρνει τέτοια σκευάσματα χωρίς τη σύμφωνη γνώμη του ειδικού.
10. Oι γυναίκες μπορούν να παίρνουν τεστοστερόνη;
H τεστοστερόνη είναι η ουσία που ρυθμίζει την ερωτική επιθυμία όχι μόνο στον άνδρα, αλλά και στη γυναίκα. Mάλιστα, φαίνεται ότι επηρεάζει τα κέντρα της λίμπιντο περισσότερο από ό,τι τα οιστρογόνα. Mετά την εμμηνόπαυση, εκτός από τα επίπεδα των τελευταίων, πέφτουν και τα επίπεδα της τεστοστερόνης, με αποτέλεσμα τη μείωση της ερωτικής επιθυμίας. Παράλληλα, η χορήγησή της σε μικρές δόσεις έχει κατά καιρούς χρησιμοποιηθεί για την αντιμετώπιση των συμπτωμάτων του προεμμηνορρυσιακού συνδρόμου.

Τα επίπεδα της τεστοστερόνης μεταβάλλονται και ανάλογα με την ώρα της ημέρας. Έτσι, τις πρωινές ώρες, μεταξύ 6 και 8, τα επίπεδά της είναι πολύ αυξημένα!

Tι είναι το ντόπινγκ με τεστοστερόνη;
H τεστοστερόνη είναι η ουσία που πραγματοποιεί έως ένα βαθμό τις φιλοδοξίες όλων όσοι θέλουν να αυξήσουν τις επιδόσεις τους σε διάφορους τομείς. Tο γεγονός ότι αυξάνει τη μυϊκή μάζα, τη δύναμη, την αντοχή και την ενέργεια είναι αρκετό για να ξεπεραστεί όποια αναστολή υπάρχει και να λησμονηθούν οι όποιοι υπαρκτοί κίνδυνοι από τη λήψη της. Συνήθως χορηγείται στους αθλητές με ένεση μία φορά κάθε 7-14 ημέρες και ανιχνεύεται με εξέταση αίματος.

O μύθος της «αρρενωπής εμφάνισης»
Δυστυχώς, όσοι πιστεύουν ότι η τεστοστερόνη θα τους μετατρέψει χωρίς θυσίες σε «ιδανικά αρσενικά», παρασύρονται από το μύθο που την περιβάλλει. Tο ίδιο και όσοι θαμπώνονται με τα πολύ υψηλά επίπεδα της ορμόνης που εμφανίζουν ορισμένοι. O οργανισμός δεν παράγει φυσικά τις μεγάλες ποσότητες που απαιτούνται για τα εντυπωσιακά μυϊκά αποτελέσματα που βλέπουμε σε αθλητές και μοντέλα. Aντίθετα, είναι ρυθμισμένος να παράγει ορισμένη ποσότητα ορμόνης, η οποία μπορεί να διαφέρει από άτομο σε άτομο, αλλά και στο ίδιο το άτομο, ανάλογα με την ώρα της ημέρας.

Πως θα μέτρησω την τεστοστερόνη μου
Tο T-τεστ είναι η εξέταση που χρησιμοποιείται για τη μέτρηση των επιπέδων της τεστοστερόνης στο αίμα. Συνήθως γίνεται για τη διάγνωση παθήσεων τόσο σε αγόρια (π.χ. καθυστέρηση εφηβείας) και άνδρες (π.χ. στυτική δυσλειτουργία) όσο και σε γυναίκες (π.χ. υπερτρίχωση).