Η εκφύλιση της ωχράς κηλίδος σχετιζόμενη με την ηλικία, είναι η πιο συχνή αιτία μη αναστρέψιμης τύφλωσης στον δυτικό κόσμο. Η πάθηση αυτή προσβάλει την κεντρική περιοχή του βυθού του ματιού, η οποία είναι και η πιο σημαντική. Η συνέπεια; Μια σταδιακή μείωση της κεντρικής όρασης χωρίς άλλα συμπτώματα.
Τι είναι η εκφύλιση της ωχράς; Αιτιολογία
Διάφορες μελέτες που έχουν γίνει υπολογίζουν ότι ένα ποσοστό 6% με 10% των ατόμων μεταξύ 65 και 74 ετών και ένα ποσοστό από 19% ως 30% σε άτομα πάνω από 75 ετών έχουν αυτή την πάθηση. Οπως καταλαβαίνουμε έχει απόλυτη σχέση με την τρίτη ηλικία και για τον λόγο αυτό ονομάζεται και γεροντική εκφύλιση ωχράς.
Η ωχρά κηλίδα αντιστοιχεί στο κεντρικό τμήμα του αμφιβληστροειδούς, δηλ. του χιτώνα που αντιστοιχεί στο βυθό του ματιού. Αυτή δε είναι και το πιο σημαντικό τμήμα του αμφιβληστροειδούς πάνω στο οποίο πέφτουν οι ακτίνες και σχηματίζονται τα είδωλα. Οπως καταλαβαίνουμε η ωχρά είναι το πιο σημαντικό μέρος του αμφιβληστροειδούς για να βλέπουμε ευκρινώς.
Πού οφείλεται; Παθογένεια
Η γεροντική εκφύλιση της ωχράς είναι μια πολυπαραγοντική νόσος, δηλ. βρέθηκε ότι υπάρχουν πολλοί παράγοντες που παίζουν σημαντικό ρόλο στην εμφάνισή της. Αυτοί οι παράγοντες κινδύνου μπορεί να είναι η ηλικία, η κληρονομικότητα, οι ανοιχτόχρωμες ίριδες, το κάπνισμα, τα καρδαγγειακά νοσήματα καθώς και η ηλιακή ακτινοβολία. Φυσικά ο πιο σημαντικός παράγοντας είναι η διαδικασία της γήρανσης.
Συμπτώματα. Κλινική εικόνα
Η γεροντική εκφύλιση της ωχράς κηλίδος είναι μια πάθηση που ως σύμπτωμα έχει την σταδιακή μείωση της κεντρικής όρασης χωρίς άλλα συμπτώματα, όπως πόνο. Ποτέ δεν προκαλείται ολική απώλεια οράσεως, διότι παραμένει η περιφερική όραση. Δηλ. η όρασή μας παύει να είναι ευκρινής έως μηδαμινή όταν κοιτάμε ένα αντικείμενο, αλλά ο προσανατολισμός στον χώρο παραμένει διότι το περιφερικό οπτικό μας πεδίο παραμένει φυσιολογικό. Ωστόσο σε προχωρημένες καταστάσεις μπορούμε να μιλάμε για πραγματική αναπηρία από την στιγμή που η όρασή μας είναι εξαιρετικά χαμηλή.
Υπάρχουν δύο μορφές εκφύλισης. Η πρώτη είναι ξηρά ή ατροφική μορφή που αφορά και το 90% των περιπτώσεων. Η δεύτερη είναι η υγρή μορφή και αφορά το 10% των ασθενών, είναι όμως αυτή υπεύθυνη για το 90% σημαντικής απώλειας της όρασης στους ασθενείς με εκφύλιση. Στην περίπτωση αυτή υπάρχει η πιθανότητα να σχηματιστούν νέα παθολογικά αγγεία κάτω από τον αμφ/δή, σχηματίζοντας μια μεμβράνη κάτω από την ωχρά με συνέπεια να μειωθεί πολύ η όραση.
Τι μπορούμε να κάνουμε για να την προβλέψουμε;
- Να φορούμε γυαλιά ηλίου με φίλτρο για τις υπεριώδεις ακτίνες (UV) για την προστασία των ματιών μας.
- Μπορείτε να λαμβάνετε ως συμπληρώματα διατροφής, πολυβιταμινούχα σκευάσματα και σκευάσματα ψευδαργύρου. Αν και είναι δύσκολο να αποδειχθεί η προληπτική δράση αυτών των φαρμάκων, διάφορες μελέτες έδειξαν ότι μπορούν να βοηθήσουν στην καθυστέρηση της εμφάνισης της νόσου. Η δοσολογία θα πρέπει να δοθεί από τον οφθαλμίατρο σε συνεργασία με τον παθολόγο για τις πιθανές αντενδείξεις.
- Να κάνετε προληπτικούς οφθαλμολογικούς ελέγχους μετά τα 40 και να επισκέπτεσθε τον οφθαλμίατρο μόλις παρατηρήσετε αλλαγές στην όρασή σας.
- Να περιορίσουμε ή καλύτερα να κόψουμε το κάπνισμα. Εξάλλου γνωρίζουμε πόσο κακό κάνει κάνει όχι μόνο στα μάτια μας αλλά και σε όλα τα υπόλοιπα όργανα.
- Να ρυθμίζουμε την πίεσή μας, την χοληστερίνη μας και να ελεγχόμαστε από τον καρδιολόγο όταν υπάρχει η ένδειξη.
Λύσεις και αντιμετωπίσεις
Αν και η ιατρική επιστήμη προχωρεί συνεχώς, ωστόσο δεν έχει δώσει ουσιαστικές λύσεις στο πρόβλημα αυτό. Αυτό που πρέπει να γνωρίζουμε είναι ότι πρέπει να κάνουμε τακτικούς ελέγχους και, αν χρειαστεί και με την σύσταση του ειδικού οφθαλμιάτρου, να κάνουμε μια ειδική εξέταση για την φωτογράφιση του βυθού αφού χορηγήσουμε πρώτα μια χρωστική, την φλουορεσκείνη.
Η εξέταση ονομάζεται φλουοραγγειογραφία. Με την εξέταση αυτή έχουμε την δυνατότητα να δούμε αν υπάρχουν βλάβες στον αμφιβληστροειδή και στην ωχρά και αν σχηματίζονται παθολογικά αγγεία κάτω από αυτά. Στις περιπτώσεις αυτές μπορεί να γίνει θεραπεία με λέιζερ, με σκοπό να κάψουμε την νεοαγγειακή μεμβράνη όταν αυτή βρίσκεται σε μια παράκεντρη περιοχή, έτσι ώστε να μην προχωρήσει. Σε πολλές περιπτώσεις, τα αποτελέσματα είναι πολύ καλά και η όρασή μας διατηρείται σταθερή.
Υπάρχουν ορισμένες μορφές νεοαγγειακών μεμβρανών, οι οποίες ονομάζονται κρύφιες, ακριβώς επειδή δεν φαίνονται στην φλουοραγγειογραφία. Στην περίπτωση που υπάρχει η υποψία, κάνουμε μια δεύτερη εξέταση που ονομάζεται ψηφιακή αγγειογραφία με ινδοκυανίνη, που αντικαθιστά την φλουορεσκείνη και μας παρέχει καλύτερες πληροφορίες για την μεμβράνη και την εκτασή της. Εφόσον γίνει σωστή διάγνωση η λύση πάλι είναι το λέιζερ.
Η ιατρική έρευνα έχει επικεντρώσει ένα μεγάλο μέρος της σε αυτή την πάθηση και στο μέλλον ειδικά φάρμακα που αναστέλλουν την δημιουργία νέων παθολογικών αγγείων θα είναι μέσα στα θεραπευτικά όπλα των οφθαλμιάτρων.
Στην περίπτωση προχωρημένης εκφυλίσεως μπορούν να χρησιμοποιηθούν βοηθήματα χαμηλής οράσεως. Αυτά είναι ειδικά γυαλιά ή ειδικοί μεγενθυντικοί φακοί ή κλειστά κυκλώματα τηλεόρασης και κομπιούτερς που βοηθούν την ήδη χαμηλή όραση, μεγενθύνοντας τα αντικείμενα ή μεγαλώνοντας το οπτικό πεδίο.
Είναι βοηθήματα τα οποία δίνονται μόνο από τον οφθαλμίατρο και εφόσον υπάρχει ένδειξη και χρησιμοποιούνται αφού προυπάρξει εκπαίδευση του ασθενούς στα βοηθήματα αυτά. Ωστόσο, θα πρέπει να πούμε ότι αποτελούν μια σοβαρή λύση σε ένα δύσκολο πρόβλημα, ειδικά όταν έχουν εξαντληθεί τα άλλα θεραπευτικά μας όπλα.
Δεν υπάρχουν σχόλια: