MS ΚΑΙ ΣΕΞ

 

ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ Όταν η απόλαυση γίνεται δύσκολη

Οι σεξουαλικές διαταραχές είναι συχνές στα άτομα που πάσχουν από Σκλήρυνση Κατά Πλάκας(ΣΚΠ) πολύ συχνά όμως υποβαθμίζονται. Στη κλινική εικόνα της ΣΚΠ, οι σεξουαλικές διαταραχές, σπάνιες στην αρχή, συχνές στην πορεία της εξέλιξής της, υποβαθμίζονται τόσο από τον ίδιο τον ασθενή, όσο και από τον γιατρό του, είτε γιατί δεν αναφέρονται (από μια κακώς εννοούμενη συστολή), είτε γιατί δεν αξιολογούνται δεδομένου ότι θεωρούνται μικρότερης σημασίας σε σύγκριση με τα υπόλοιπα συμπτώματα.

Στην πραγματικότητα όμως μπορεί να είναι πηγή θλίψης και απογοήτευσης και να επηρεάζουν αρνητικά τη ζωή του ασθενούς ή/και του ζευγαριού. Συχνά οι σεξουαλικές διαταραχές αναπτύσσονται ταυτόχρονα με την προσβολή των αισθητηρίων οργάνων και των κυστικών και εντερικών λειτουργιών και λιγότερο με την εμφάνιση κινητικών προβλημάτων. Αντίθετα, η ηλικία, η κλινική κατάσταση και η διάρκεια της ασθένειας φαίνεται ότι δεν επηρεάζουν τόσο πολύ.

Στον άνδρα, οι διαταραχές που αναφέρονται πιο συχνά είναι η μείωση της σεξουαλικής επιθυμίας (λίμπιντο) και η ανικανότητα να φτάσει σε οργασμό και αυτές ακολουθούν δυσκολίες μερικής ή ολικής στύσης και πιο σπάνια η αδυναμία εκσπερμάτισης.

Στη γυναίκα, στη μείωση της επιθυμίας και στην αδυναμία να φτάσει σε οργασμό, προστίθενται η μείωση της ευαισθησίας στην περιοχή των γεννητικών της οργάνων, μείωση της ύγρανσης του κόλπου και δυσπαρεύνεια (οδυνηρή συνουσία).

Η ΣΚΠ μπορεί να προκαλέσει κατ’ ευθείαν σεξουαλικές δυσλειτουργίες όταν οι απομυελινωτικές βλάβες εντοπίζονται στα μυελικά κέντρα που εποπτεύουν τη σεξουαλική λειτουργία ή στα ανώτερα νευρικά κέντρα που οργανώνουν τη συγκέντρωση των εξωτερικών και ψυχογενών ερεθισμάτων, που καθορίζουν τη σεξουαλική ανταπόκριση.

Άλλα συμπτώματα της ΣΚΠ όπως η κόπωση, οι αισθητηριακές διαταραχές, οι δυσκολίες συγκέντρωσης, οι κυστικές δυσλειτουργίες, μπορούν από τη πλευρά τους να επηρεάσουν τη σεξουαλική δραστηριότητα.

Από μια άλλη πλευρά, οι φυσικές αλλαγές που προκαλεί η ΣΚΠ όχι μόνο μπορούν να προκαλέσουν μείωση της αυτονομίας, καταστάσεις εξάρτησης και κατάθλιψης, αλλά συχνά παρεμβαίνουν αρνητικά και στη διαμόρφωση της εικόνας του εαυτού, στην αυτοεκτίμηση και στην αποδοχή από την πλευρά του συντρόφου.

Μπροστά σε μια σεξουαλική διαταραχή, θα πρέπει πρώτα να αποκλειστεί μία ορμονική ανεπάρκεια (υπογοναδισμός, υπερπρολακτιναιμία) ή μία δυσλειτουργία του αγγειακού συστήματος μέσω των κατάλληλων εργαστηριακών ερευνών (ορμονικοί προσδιορισμοί, ντόπλερ σε κατάσταση ηρεμίας και μετά χορήγηση φαρμάκων).

Μετά είναι ανάγκη να διερευνηθούν οι επιπτώσεις που έχουν μερικά φάρμακα που χορηγούνται για τη ΣΚΠ, για παράδειγμα το μπακλοφέν μπορεί να μειώσει την ερωτική επιθυμία, η βενζοδιαζεπίνη μπορεί να επηρεάσει την εκσπερμάτιση, τα τρικυκλικά αντικαταθλιπτικά τη στύση και την ύγρανση του κόλπου.

Τέλος οι νευροφυσιολογικές έρευνες ανάμεσα στις επικαλούμενες γεννητικές και κινητικές θα επιτρέψουν να διακρίνουμε αν η προέλευση είναι ψυχογενούς ή οργανικής δυσλειτουργίας. Αν η αιτία της διαταραχής είναι μόνο ψυχογενής, μπορεί να είναι χρήσιμη μία ψυχοθεραπευτική παρέμβαση που θα καθοδηγεί το ζευγάρι και που θα στοχεύει στο να βελτιώσει τη στάση του για την αποδοχή της ασθένειας, τη δυνατότητα επικοινωνίας και τη μεταξύ τους κατανόηση.

Ο ψυχολόγος και ο σεξολόγος έχουν ένα βασικό ρόλο σε αυτή τη φάση.

Ο νευρολόγος πρέπει να εξατομικεύει τα φάρμακα που μπορούν να επηρεάζουν αρνητικά τη σεξουαλική ανταπόκριση και να τα αντικαταστήσει όταν είναι δυνατόν ή να τροποποιήσει τη δοσολογία τους.

Ο ουρολόγος και ο ανδρολόγος, προσφέρουν τις συμβουλές τους πάνω στις διαγνωστικές έρευνες και θεραπείες.

Στον άνδρα, για την ελλιπή στύση, αποδείχτηκαν αποτελεσματικά τα αγγειοδιασταλτικά φάρμακα (παπαβερίνη, φεντολαμίνη, προσταγλανδίνη Ε1) χορηγούμενα ενδομυϊκώς από τον ασθενή ή την σύντροφό του μετά από κατάλληλη εκπαίδευση. Υπάρχουν σαφείς κανόνες που πρέπει να σεβαστούμε για να αποφύγουμε επιπλοκές όπως ο πριαπισμός, (οδυνηρή συνεχόμενη στύση) αιματώματα, μολύνσεις και ίνωση. Πολύ ενθαρρυντική φαίνεται να είναι η από τους στόματος χορήγηση του σιλντεναφίλ (Βιάγκρα) που ενισχύει τη στύση και δυναμώνει τους λείους μύες των σηραγγωδών σωμάτων του στυτικού ιστού του πέους.

Σε μια πειραματική έρευνα πάνω σε 178 ασθενείς με μερική ή ολική ανικανότητα από τραυματική βλάβη της σπονδυλικής στήλης, αποδείχτηκε αποτελεσματική στο 64 και 78 % των περιπτώσεων.

Για περιπτώσεις αυστηρά επιλεγμένες, μπορεί να είναι χρήσιμα τα μηχανικά βοηθήματα, όπως προθέσεις και χρήση αντλίας κενού.

Δυστυχώς, για την αδυναμία εκσπερμάτισης, δεν υπάρχουν προς το παρόν διαθέσιμες αρκετά αποτελεσματικές πρακτικές.

Για την τεκνοποίηση, μπορεί να επιτευχθεί ή να διευκολυνθεί η εξαγωγή του σπέρματος με ηλεκτροδιέγερση ή με ενέσεις φισοστιγμίνης.

Στη γυναίκα το πρόβλημα της ξηρότητας του κόλπου μπορεί να ξεπεραστεί με ειδικού τύπου λιπαντικές αλοιφές, αλλά δεν υπάρχουν φάρμακα για τη μειωμένη ευαισθησία ή τη μειωμένη δυνατότητα να φτάσει σε οργασμό.

Μπορεί να είναι ωφέλιμο να αναπτύξει και να ενεργοποιήσει με το σύντροφό της εναλλακτικές τεχνικές διερεύνησης του σώματός της, έτσι ώστε να καταφέρει να φτάσει στην ευχαρίστηση (ηδονή)

Ανδρική ανατομία και φυσιολογία Στον άνδρα η διάταξη των αισθητηρίων νεύρων στο γεννητικό σύστημα (αποτελούμενο από τον προστάτη, τους όρχεις, την επιδιδυμίδα, τον σπερματικό πόρο και το πέος) φτάνει στο μυελό της ιεράς μοίρας της σπονδυλικής στήλης S2-S4 δια των νεύρων των γεννητικών οργάνων. Η διάταξη των επαγωγών νεύρων απαρτίζεται από αγγειοδιασταλτικές (S2-S4 και αγγειοσυσταλτικές (Τ12-L2) ίνες και κατευθύνεται προς τα σηραγγώδη σώματα του στυτικού ιστού μαζί με αρτηρίες και φλέβες που αποτελούν το πέος. Οι μύες της βάσης της πυέλου (ισχιακού και βολβοσηραγγώδους) νευρώνονται από κινητικά νεύρα (S2-S4). Η στύση είναι ψυχογενής και πυροδοτείται σαν απάντηση σε ερεθίσματα φαντασιωσικά, οπτικά, αφής, όσφρησης και αντανακλαστικά κατόπιν ερεθισμού των γεννητικών οργάνων. Η εκσπερμάτiση (έξοδος του σπερματικού υγρού) προκαλείται από τις συσπάσεις των μυών της πυελικής βάσης και προωθούν το σπερματικό υγρό στην ουρήθρα. Ο οργασμός προκαλείται από την εγκεφαλική διεργασία των ερεθισμάτων που προέρχονται από την περιοχή των γεννητικών οργάνων και των μυών κατά τη διάρκεια της εκσπερμάτισης.

Το γυναικείο γεννητικό σύστημα Το γυναικείο γεννητικό σύστημα αποτελείται από τις σάλπιγγες, τη μήτρα, τον κόλπο, τα μικρά και μεγάλα χείλη, την κλειτορίδα τους βαρθολίνειους αδένες (αδένες της σεξουαλικότητας) με νευρικές ίνες της παρασυμπαθητικής ιεράς μοίρας, που μεταφέρονται από τα νεύρα της πυελικής βάσης. Η απάντηση σε ερεθίσματα ψυχογενή και αντανακλαστικά, είναι η αγγειοδιαστολή του σηραγγώδους ιστού της κλειτορίδας, των μικρών χειλέων και της κατώτερης πλευράς του κόλπου, οι εκκρίσεις των αδένων και η ύγρανση του πλακώδους επιθηλίου του κόλπου.

Έρως και ψυχή Η άποψη της ψυχολόγου Laura Mancuso

Από όλα τα συμπτώματα της ΣΚΠ, τα σεξουαλικά είναι από τα πιο δύσκολα να συζητηθούν ανοιχτά. Συχνά λόγω αμηχανίας, ή λόγω ελλιπούς πληροφόρησης, οι άνθρωποι έχουν τη τάση να υποβαθμίζουν αυτή τη σημαντική πλευρά της ζωής τους και οι γιατροί επίσης έχουν κάποια συστολή στην αντιμετώπιση του θέματος. Η τεχνολογική εξέλιξη παρουσιάζει διάφορες λύσεις για τα σεξουαλικά προβλήματα, αλλά το πιο αποτελεσματικό φάρμακο βρίσκεται στην ενότητα των φυσικών και συναισθηματικών πλευρών του κάθε ανθρώπου. Για να αντιμετωπίσουμε και να ξεπεράσουμε ένα πρόβλημα σχετικό με τη σεξουαλικότητα, βασικό είναι η ποιότητα της σχέσης των συντρόφων και η δυνατότητά τους να ανοίγονται σε καινούργιες ιδέες που αφορούν τη σεξουαλική απόλαυση. Η αλλαγή μπορεί να είναι δύσκολη γιατί θέτει σε αμφισβήτηση τους ρόλους αρσενικό - θηλυκό όπως έχουν βιωθεί για χρόνια στη ζωή του ζευγαριού. Η συνάντηση με τον ψυχολόγο και οι ομάδες συζήτησης (ομάδες αλληλοβοήθειας) βοηθούν τους ανθρώπους στο να επικοινωνήσουν με μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα, δίνοντάς τους την ευκαιρία να ανταλλάξουν απόψεις σε μια ήρεμη ατμόσφαιρα, να διευρύνουν και να εμπλουτίσουν με καινούργιους τρόπους, τη δική τους προσωπική σεξουαλική ζωή.

---