ΤΣΑΪ

Ασπίδα» προστασίας για την καρδιά

Τη συµβολή του τσαγιού στην προστασία των αγγείων έρχεται να επιβεβαιώσει πρόσφατη επιστηµονική έρευνα, που συµπεραίνει ότι τα άτοµα που καταναλώνουν µεγάλες ποσότητες των φλαβονολών που περιέχονται στο τσάι, έχουν 20% λιγότερες πιθανότητες να παρουσιάσουν εγκεφαλικό επεισόδιο.

Η µελέτη, που βασίστηκε σε µετα-ανάλυση 6 µελετών από την Ολλανδία, τη Φινλανδία και τις ΗΠΑ, δηµοσιεύθηκε στο περιοδικό Journal of Nutrition και συνδέει τη µείωση του καρδιαγγειακού κινδύνου µε την κατανάλωση φλαβονολών (αντιοξειδωτικών που ανήκουν στην οικογένεια των φλαβονοειδών). Η ερευνητική οµάδα µελέτησε την επίδραση των φλαβονολών στην πιθανότητα εµφάνισης εγκεφαλικού επεισοδίου, σε ένα µεγάλο δείγµα πληθυσµού, που έφτασε συνολικά τα 111.067 άτοµα. Οι συµµετέχοντες τέθηκαν υπό παρακολούθηση για χρονικό διάστηµα από 6 έως 28 χρόνια και σε όλες τις µελέτες, κύρια πηγή φλαβονολών αποτέλεσε το τσάι.

Τσάι, κρασί, κακάο, φρούτα και λαχανικά αποτελούν τις σηµαντικότερες πηγές αυτών των ουσιών. Ένα φλιτζάνι τσάι περιέχει περίπου τριπλάσια ποσότητα φλαβονοειδών, σε σύγκριση µε έναν χυµό πορτοκάλι. Οι φλαβονόλες µάλιστα, είναι η µόνη κατηγορία από την οικογένεια των φλαβονοειδών που απαντώνται µε την ίδια περιεκτικότητα, τόσο στο µαύρο, όσο και στο πράσινο τσάι. Κάτι, που πρακτικά σηµαίνει, ότι τα οφέλη τους, µπορεί να τα αποκοµίσει κανείς καταναλώνοντας τουλάχιστον τρία φλιτζάνια τσαγιού ηµερησίως, ανεξαρτήτως... χρώµατος.

Η ύπαρξη συσχέτισης ανάµεσα στην κατανάλωση τσαγιού και τη µείωση του κινδύνου καρδιαγγειακών νόσων, έχει αποδειχθεί και µε παλαιότερες µελέτες. Ολλανδική έρευνα, έχει δείξει ότι τα άτοµα που κατανάλωναν υψηλές συγκεντρώσεις φλαβονοειδών στη δίαιτά τους, είχαν 60% λιγότερες πιθανότητες να αναπτύξουν στεφανιαία νόσο, σε σχέση µε αυτά που κατανάλωναν µικρές συγκεντρώσεις. Σε άλλες µελέτες, διαπιστώθηκε ότι η συστηµατική κατανάλωση τσαγιού οδηγεί σε µείωση της χοληστερόλης, σε παρεµπόδιση της συσσώρευσης αιµοπεταλίων (αντιθροµβωτικός µηχανισµός) και σε µείωση της αρτηριακής πίεσης.

«Καµία τροφή ωστόσο δεν µπορεί από µόνη της να αποτρέψει ένα καρδιακό επεισόδιο, εάν δεν είναι µέρος µιας ισορροπηµένης διατροφής σε συνδυασµό µε ένα υγιεινό τρόπο ζωής, χωρίς τσιγάρο, τακτική άσκηση και µέτρια κατανάλωση αλκοόλ», τονίζει ο διαιτολόγος – διατροφολόγος, MSc στη Διασφάλιση Ποιότητας, κ. Παρασκευάς Παπαχρήστος.

Το τσάι κάνει καλό και στα δόντια. Αποτελεί καλή πηγή φθορίου, που προστατεύει τα δόντια από την τερηδόνα και ενισχύει το σµάλτο των δοντιών. Οι τανίνες που περιέχονται στο τσάι, είναι επίσης αποτελεσµατικές στην πρόληψη και καταπολέµηση της τερηδόνας, εµποδίζοντας την ανάπτυξη του βακτηρίου S.mutants. Επίσης, τα φλαβονοειδή αποτρέπουν την δηµιουργία πέτρας από τα στοµατικά βακτήρια.

Πρόσφατες µελέτες δείχνουν τέλος, ότι η συστηµατική κατανάλωση πράσινου τσαγιού, αυξάνει τις ενεργειακές δαπάνες, «καίει» τα αποθηκευµένα λίπη, ενεργοποιώντας την καύση τους κατά τον µεταβολισµό τους (οξείδωση των λιπών), µεταβάλλει την κατανοµή του λίπους (κατανοµή/ σύσταση στο σώµα) και µειώνει το λιπώδη ιστό που εντοπίζεται στην περιοχή της κοιλιάς.

Τσάι και καρκίνος

«Την τελευταία δεκαετία, γίνονται και πολυάριθµες εργαστηριακές µελέτες σε πειραµατόζωα, όσον αφορά τη σχέση τσαγιού και διαφόρων µορφών καρκίνου. Οι περισσότερες από αυτές έχουν αποδείξει, ότι τα πολυφαινολικά αντιοξειδωτικά του τσαγιού, µειώνουν τον κίνδυνο εµφάνισης καρκίνου του δέρµατος, µαστού, πνευµόνων, εντέρου, στοµάχου, ήπατος, οισοφάγου, παγκρέατος και προστάτη. Αρκετές επιδηµιολογικές µελέτες έχουν διεξαχθεί σε όλο τον κόσµο, σε διάφορους πληθυσµούς, µε σκοπό τη διερεύνηση της επίδρασης του τσαγιού στην εµφάνιση διαφόρων µορφών καρκίνου στον άνθρωπο. Τα αποτελέσµατα αυτών των ερευνών παραµένουν, ωστόσο, αντικρουόµενα. Συνήθως, σε αυτές που χρησιµοποιείται το πράσινο τσάι, τα αποτελέσµατα είναι θετικότερα (υπάρχει αντικαρκινική δράση) σε σχέση µε αυτές που χρησιµοποιείται το µαύρο. Αυτό συµβαίνει διότι, το πράσινο τσάι περιέχει πολύ περισσότερο epigallocatechin gallate ή EGCG (κύριο φαινολικό συστατικό τσαγιού), στο οποίο οφείλονται οι περισσότερες αντικαρκινικές ιδιότητες του τσαγιού», τονίζει ο Κλινικός Διαιτολόγος-Διατροφολόγος, MSc στην Κλινική Διατροφή, κ. Αβραάµ Κάζης.

Πρόσφατη επιδηµιολογική έρευνα σε 35.000 µετεµµηνοπαυσιακές γυναίκες, έδειξε ότι το ποσοστό καρκίνου του πεπτικού και του ουροποιητικού συστήµατος, είναι χαµηλότερο κατά 40% έως 70% σε γυναίκες που πίνουν περισσότερο από δύο φλιτζάνια πράσινο τσάι την ηµέρα, συγκρινόµενες µε εκείνες που δεν πίνουν ποτέ ή που καταναλώνουν πολύ σπάνια αυτό το αφέψηµα.

Για την ανασταλτική δράση του τσαγιού στην καρκινογένεση έχουν προταθεί διάφοροι µηχανισµοί. Ο πιο συχνά αναφερόµενος µηχανισµός είναι η αντιοξειδωτική του δράση, µέσω της παγίδευσης των ελεύθερων ριζών, αλλά και άλλοι µηχανισµοί. «Ενδέχεται οι κατεχίνες του τσαγιού να προκαλούν το θάνατο στα καρκινικά κύτταρα, χωρίς να καταστρέφουν τους υγιείς ιστούς, µέσω του µηχανισµού της απόπτωσης (προγραµµατισµένος κυτταρικός θάνατος), είτε να εµποδίζουν την εξέλιξη του όγκου, αναστέλλοντας κάποια ένζυµα -«κλειδιά» γι’ αυτήν την εξέλιξη, είτε να αναστέλλουν ορισµένες πρωτεΐνες, σχετιζόµενες µε τον καρκίνο, εξηγεί ο κ. Κάζης.

Μελέτες έχουν συνδέσει, τέλος, τα φλαβονοειδή του τσαγιού µε µειωµένο κίνδυνο εµφάνισης οστεοπόρωσης.

Έρευνες έχουν δείξει πως τα φυτοοιστρογόνα του τσαγιού, επηρεάζουν θετικά την οστική πυκνότητα και προλαµβάνουν τα οστεοπορωτικά κατάγµατα.

Ερωτήσεις & Απαντήσεις

Aπαντά ο Κωνσταντίνος Κούτσικας, Διαιτολόγος-Διατροφολόγος, MSc στην Κλινική Διατροφή

Πόσο πρέπει να βράζουµε το τσάι;

Για να προσλάβει κάποιος τις ευεργετικές ιδιότητες του τσαγιού συνίσταται να ακολουθούνται οι οδηγίες της συσκευασίας. Υπάρχουν διαφορές στον χρόνο παρασκευής µαύρου και πράσινου τσαγιού, αλλά και από ποικιλία σε ποικιλία. Γενικά, το µαύρο τσάι χρειάζεται από 2-6 λεπτά για να εκχυλισθεί, ενώ το πράσινο χρειάζεται µόνο 3’.

Ο χρόνος παρασκευής του τσαγιού επηρεάζει την περιεκτικότητά του σε φλαβονοειδή;

Τα φλαβονοειδή που περιέχει το τσάι, αρχίζουν να απελευθερώνονται 2 λεπτά αφότου το τσάι έρθει σε επαφή µε το βραστό νερό.

Έτσι, εάν ο χρόνος παρασκευής είναι συντοµότερος, θα απελευθερωθούν λιγότερα φλαβονοειδή.

Υπάρχει διαφορά στην περιεκτικότητα σε φλαβονοειδή στο πράσινο και στο µαύρο τσάι;

Το µαύρο τσάι έχει υψηλότερη περιεκτικότητα σε σύνθετα φλαβονοειδή, όπως η θειοφλαβίνη και θειορουβικίνη, ενώ το πράσινο τσάι είναι πλουσιότερο σε απλά φλαβονοειδή όπως οι κατεχίνες.

Εάν προσθέσουµε στο τσάι γάλα ή ζάχαρη αλλάζει η περιεκτικότητα του σε φλαβονοειδή;

Όχι. Τα φλαβονοειδή του τσαγιού δεν επηρεάζονται από την προσθήκη γλυκαντικών ουσιών, γάλακτος ή λεµονιού.

Πόση καφεΐνη περιέχει το τσάι;

Ένα φλιτζάνι τσάι περιέχει περίπου τη µισή ποσότητα καφεΐνης, από ένα φλιτζάνι καφέ φίλτρου. Οπότε, 6 φλιτζάνια τσάι παρέχουν µέχρι 300 mg καφεΐνη, ποσότητα που αρκεί για να δηµιουργήσει εγρήγορση, χωρίς να διαταράσσει τον ύπνο. Η κατανάλωση καφεΐνης µε µέτρο δεν θεωρείται βλαβερή. Σε µικρές ποσότητες, µάλιστα, βελτιώνει την πνευµατική απόδοση και τη διάθεση.

Εµποδίζει το τσάι την απορρόφηση του σιδήρου;

Δεν υπάρχουν ενδείξεις έλλειψης σιδήρου σε υγιή άτοµα που πίνουν τσάι και ακολουθούν µια ισορροπηµένη διατροφή µε ποικιλία τροφών. Παρ’ όλα αυτά, άτοµα µε χαµηλό σίδηρο, έγκυοι, παιδιά και έφηβοι θα πρέπει να αποφεύγουν την κατανάλωση τσαγιού µαζί ή αµέσως πριν το φαγητό.