ΙΛΙΓΓΟΣ

῎Ιλιγγος

Συνήθεις ερωτήσεις και οι απαντήσεις τους

Α. ΓΕΝΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ

Tί σημαίνει ίλιγγος; Είνε το ίδιο με τη ζάλη;

Οχι, η ζάλη είνε ένα μάλλον ακαθόριστο δυσάρεστο αίσθημα, που θα μπορούσε να περιγραφή ως βάρος στο κεφάλι, ή/και το αντίθετο, αίσθημα δηλαδή ελλείψεως βάρους στο κεφάλι, συνοδευόμενο ενίοτε από ακαθορίστως διαταραγμένη αντίληψι του περιβάλλοντος και αδιαθεσία. Από την άλλη πλευρά, ως ίλιγγος χαρακτηρίζεται κάθε κινητική ψευδαίσθησι, που αφορά τον εαυτό ή το περιβάλλον. Στή συντριπτική πλειονότητα των περιπτώσεων, ο ίλιγγος συνοδεύεται από χαρακτηριστικές κινήσεις των ματιών και τάσι προς έμετο ή/και έμετο. Το σύνολο αυτών των εκδηλώσεων λέγεται με ένα όνομα "αιθουσαίο σύνδρομο". Με τον όρο "κινητική ψευδαίσθηση" εννοείται κάθε ψεύτικη εντύπωσι που δημιουργείται στον ασθενή, ότι ο ίδιος ή το περιβάλλον κινείται. Είναι χαρακτηριστικό ότι, σε όλες αυτές τις περιπτώσεις, ο ασθενής καταλαβαίνει ότι πρόκειται για ψεύτικη αίσθησι. Αυτό το στοιχείο διαχωρίζει τις καταστάσεις αυτές από τις "γνήσιες ψευδαισθήσεις", που συναντώνται στις ψυχικές παθήσεις. Οι χαρακτηριστικές κινήσεις των ματιών που αναφέρθηκαν, ονομάζονται "νυσταγμοί". Σε αντίθεσι με τον ίλιγγο, που είναι υποκειμενικό, βιωματικό αίσθημα, προσφέρονται για αντικειμενική παρατήρησι. Η συστηματική μελέτη των νυσταγμών, με απλή παρατήρησι αλλά κυρίως με το ηλεκτρονυσταγμογράφημα, βοηθεί ιδιαίτερα στη μελέτη των (πάρα πολλών και διαφόρων) παθήσεων που παρουσιάζουν ίλιγγο, και αποτελεί απαραίτητο στοιχείο της σύγχρονης διαγνωστικής των παθήσεων του έσω ωτός. Γιατί είνε ο ωτορινολαρυγγολόγος ο πιο ενδεδειγμένος ιατρός για τη μελέτη και αντιμετώπισι των ιλίγγων;

Για δύο τουλάχιστον σοβαρούς λόγους:

• Επειδή το βασικό όργανο ισορροπίας και αντιλήψεως της κινήσεως είνε ο οπίσθιος λαβύρινθος, ο οποίος είνε τμήμα του έσω ωτός.
• Επειδή οι συχνότερες παθήσεις που προκαλούν αληθή ίλιγγο είνε παθήσεις του λαβυρίνθου, π. χ. η νόσος και το σύνδρομο Menière, η αιθουσαία νευρωνίτις, ἡ κυπελολιθίασι, ἡ καναλολιθίασι, τα ωτικά βαροτραύματα, οἱ κινητώσεις κλπ.
• Επειδή το ιατρικό εκπαιδευτικό σύστημα σε όλον τον δυτικό κόσμο, εκ παραδόσεως, εκπαιδεύει κυρίως τους ωτορινολαρυγγολόγους για την διάγνωσι και αντιμετώπισι των ιλίγγων.

Σε τί οφείλονται τα αιθουσαία σύνδρομα;

Τα αιθουσαία σύνδρομα ταξινομούνται, αναλόγως της εντοπίσεως της βλάβης, σε περιφερικά και κεντρικά.

• Στα περιφερικά, το πρόβλημα αφορά κυρίως στο έσω αυτί (λαβύρινθο), ἢ στὸ αἰθουσαῖο νεῦρο.
• Στα κεντρικά αιθουσαία σύνδρομα, το πρόβλημα αφορά σε τμήματα του Κεντρικού Νευρικού Συστήματος.

Σε ποιά από τις δύο κατηγορίες υπάγεται ο «στομαχικός ίλιγγος»;

Σε καμμία. Στομαχικός ίλιγγος δεν υπάρχει. Πρόκειται στην πραγματικότητα για παρεξήγησι του φαινομένου της ναυτίας και του εμέτου, τα οποία έχουν βεβαίως σχέσι με το πεπτικό σύστημα, αλλά δεν είνε τίποτε άλλο από νευροφυτικές εκδηλώσεις του αιθουσαίου συνδρόμου.

Τί πρέπει να κάνω σε περίπτωσι ιλίγγου;

Ο ίλιγγος με τα συνοδευτικά του συμπτώματα προβληματίζουν συνήθως έντονα με την εμφάνισί τους, και φοβίζουν τον άρρωστο. Ετσι, η καθυστέρησι αναζητήσεως ιατρικής φροντίδος αποφεύγεται. Ο χρόνος εδώ χάνεται με εξετάσεις αίματος, ακτινογραφίες καρδιογραφήματα κλπ, τα οποία δεν έχουν θέσι στην πρώτη γραμμή της διαγνωστικής προσεγγίσεως. Αν ο ειδικός ωτορινολαρυγγολόγος έχη αποφανθή ότι δεν πρόκειται για αιθουσαία πάθησι, ή αν υπάρχουν άλλοι ιατρικοί λόγοι, τότε βεβαίως ο άρρωστος θα μελετηθή και με αυτούς και με άλλους ακόμη τρόπους.

Συνεπώς:

Η πρώτη γραμμή διαγνωστικών εξετάσεων που χρειάζεται ο ασθενής με ίλιγγο δεν είναι τίποτε άλλο από την εξειδικευμένη μελέτη του λαβυρίνθου και του κεντρικού αιθουσαίου συστήματος.

Ο ίλιγγος θεωρείται επείγον πρόβλημα;

Αφού προηγηθεί εμπεριστατωμένος έλεγχος, και καταλήξωμε ότι χρειάζεται θεραπεία, είτε συντηρητική είτε χειρουργική, αυτή πρέπει να αρχίζη το ταχύτερο. Οπως και το όργανο της ακοής, έτσι και το αιθουσαίο όργανο αποτελούνται από ευγενέστατα νευρο-επιθήλια. Τα αισθητήρια κύτταρα του κοχλία (τριχωτά κύτταρα) και του αιθουσαίου οργάνου βρίσκονται, μαζί με τα νευρικά κύτταρα, στην κορυφή της ανατομικής και λειτουργικής εξειδικεύσεως. Είναι δε νόμος στη βιολογία, ότι όσο αυξάνεται η κυτταρική εξειδίκευσι, τόσο χάνονται οι ικανότητες επιβιώσεως των κυτταρικών σχηματισμών (π.χ. η ανθεκτικότητα και αναγεννητικότητα των κυττάρων, η ανάπλασι των ιστών κλπ). Είνε συνεπώς σκόπιμο και δικαιολογημένο, ό,τι πρέπει να γίνη, να γίνεται αμέσως.

Δρ. Αἴας-Θεόδωρος Παπασταύρου