Oι κύστεις στις ωοθήκες είναι ένα αρκετά συνηθισμένο πρόβλημα σε νέες γυναίκες «αναπαραγωγικής ηλικίας». Συνήθως τις βρίσκουμε όλως τυχαίως, π.χ. με έναν υπερηχογραφικό έλεγχο. Κατά κανόνα οφείλονται σε ορμονικούς λόγους, που συχνά ούτε ο γυναικολόγος μπορεί να προσδιορίσει... Δεν σχετίζονται με κάποια κληρονομική προδιάθεση και -μην ανησυχείτε!- δεν προδιαθέτουν σε
κακοήθεια. O πιο σοβαρός κίνδυνος που ενέχουν (κι αυτός σε πολύ σπάνιες περιπτώσεις) είναι να συστραφούν ή να σπάσουν, γεγονός που γίνεται αντιληπτό από τον έντονο πόνο και χρειάζεται να εκτιμηθεί από το γυναικολόγο. Η αντιμετώπισή τους, αν και ποικίλλει ανάλογα με το είδος τους, ξεκινάει από τη λήψη αντισυλληπτικών και φτάνει, σπανιότερα, στη χειρουργική αφαίρεσή τους. Είναι πολύ συνηθισμένο, όταν ανακαλύπτουμε ότι έχουμε κύστη ή κύστεις στις ωοθήκες μας, να μπερδευόμαστε και να ταλαιπωρούμαστε μέχρι τελικά να καταλάβουμε «περί τίνος πρόκειται» και τι πρέπει να κάνουμε.O κατάλληλος τρόπος να διαγνωστούν οι κύστεις στις ωοθήκες είναι το «διακολπικό υπερηχογράφημα έσω γεννητικών οργάνων» ή αλλιώς «υπερηχογράφημα μήτρας-ωοθηκών», το οποίο θεωρείται πια εξέταση ρουτίνας. Όλες οι κύστεις προφανώς δεν είναι ίδιες. Έχουμε λοιπόν:
Είναι αρκετά συνηθισμένες και κατά κανόνα αθώες. Εξαφανίζονται είτε με την πάροδο του χρόνου σε ποσοστό 80% (γι’ αυτό και οι γιατροί συστήνουν να επανεξετάζονται με υπερηχογράφημα μετά το τέλος της περιόδου) είτε με τη λήψη αντισυλληπτικών. Μία λειτουργική κύστη, ωστόσο, μπορεί να είναι:
Ωοθυλακική: Αυτές δεν προκαλούν συμπτώματα, φτάνουν σε μέγεθος μέχρι 3 εκατοστά και δημιουργούνται αν για κάποιο λόγο δεν σπάσει η «κύστη» που περιέχει φυσιολογικά το ωάριο (ωοθυλάκιο), όπως συμβαίνει κάθε μήνα στην ωορρηξία.
Ωχρινική κύστη / ωχρό σωμάτιο: Όταν σπάσει το ωοθυλάκιο (αφού γίνει η ωοθυλακιορρηξία), αυτό που μένει στο δεύτερο μισό του κύκλου πια λέγεται ωχρό σωμάτιο. Το ωχρό σωμάτιο, όμως, πολλές φορές «φτιάχνει» ένα τέτοιο περιβάλλον που δημιουργεί κύστη και λέγεται ωχρό κυστικό. Συνήθως αυτή η κύστη προκαλεί λίγο πόνο, ειδικά αν περιέχει και αίμα (τότε ονομάζεται «ωχραιμάτωμα»). Σπάνια, υπάρχει το ενδεχόμενο να σπάσει και να σας προκαλέσει έντονο πόνο. Και σε αυτή την περίπτωση, χρειάζεται να τη δει ο γυναικολόγος, γιατί μερικές φορές μπορεί να προκαλέσει σοβαρά προβλήματα (π.χ. να οδηγήσει σε περιτονίτιδα).
Αυτή η κύστη -που φτάνει τα 4-6 εκατοστά- οφείλεται στην ενδομητρίωση και είναι συνήθως μεικτής υφής, μπορεί δηλαδή εκτός από το ορώδες περιεχόμενο να αποτελείται και από οξειδωμένο αίμα. Η κύστη αυτή, όπως και η ενδομητρίωση, μπορεί να προκαλεί πόνο και αντιμετωπίζεται συχνά χειρουργικά (είτε με ανοιχτό χειρουργείο είτε με λαπαροσκόπηση).
Oι κύστεις αυτές είναι καλοήθεις όγκοι του επιθηλίου της ωοθήκης και κατά κανόνα δεν φεύγουν από μόνες τους. Υπάρχει το ορώδες κυσταδένωμα και το βλεννώδες, ανάλογα με το περιεχόμενο που έχει η κύστη. Τα συμπτώματα που προκαλούν είναι ανάλογα με τις διαστάσεις τους, μπορεί δηλαδή να μη δημιουργούν κανένα πρόβλημα και να βρεθούν τυχαία στον υπέρηχο, αλλά οι κύστεις αυτές μπορεί να είναι και μεγάλες (στο μέγεθος πορτοκαλιού ή και μεγαλύτερες) και να προκαλούν πόνο ή πιεστικά συμπτώματα στην περιοχή (π.χ. στον ουρητήρα, στο έντερο). Oι κύστεις αυτές συνήθως χρειάζονται αφαίρεση και βιοψία (για λόγους ασφαλείας).
Όταν ο γιατρός σάς πει ότι έχετε πολυκυστικές ωοθήκες, τότε έχετε πολλές μικρές κύστεις (περισσότερες από 12) στις ωοθήκες. Το πρόβλημα αυτό -συχνά αθώο- απασχολεί συνήθως νεαρές γυναίκες και είναι πολύ συχνό, αφού έρευνες δείχνουν ότι μία στις έξι Ελληνίδες έχει πολυκυστικές ωοθήκες.
• Πώς και γιατί δημιουργούνται: Γενικά ένα ωάριο που δεν ολοκληρώνει τον κύκλο ωρίμανσής του συχνά καταλήγει να γίνει μία κύστη στην ωοθήκη. Αυτό μπορεί να συμβεί σε διάφορες καταστάσεις στις οποίες για κάποιο λόγο διαταράσσεται η ορμονική ισορροπία (στρες, ενδοκρινικά προβλήματα, π.χ. της υπόφυσης ή του θυρεοειδούς, ενός χρόνιου νοσήματος, π.χ. του σακχαρώδους διαβήτη κ.ά.).
• Ποια συμπτώματα προκαλούν: Μπορεί να μην προκαλούν κανένα σύμπτωμα και η διάγνωσή τους να είναι ένα τυχαίο εύρημα στο υπερηχογράφημα. Μπορεί όμως και να προκαλούν διαταραχές στον κύκλο ή και άλλα συμπτώματα (π.χ. δερματικές αλλοιώσεις -τριχοφυΐα, ακμή-, παχυσαρκία, ροή γάλακτος από τη θηλή κ.ά.).
• Ποιες εξετάσεις πρέπει να γίνουν: O γιατρός, για να αποφασίσει αν υπάρχει λόγος να διερευνηθεί περισσότερο η κατάσταση, θα ακολουθήσει τα εξής βήματα: Θα πάρει το ιστορικό της γυναίκας, για να δει αν υπάρχουν τώρα ή υπήρξαν στο παρελθόν μικροδιαταραχές του κύκλου, ενδοκρινικά προβλήματα, αλλά και μεταβολικές διαταραχές (π.χ. σακχαρώδης διαβήτης, θυρεοειδής κλπ.) στην ίδια ή σε συγγενικά πρόσωπα. Επίσης, θα ελέγξει αν υπάρχουν δερματικές αλλοιώσεις, παχυσαρκία ή ενδείξεις στο στήθος (π.χ. γαλακτόρροια). Τότε, είτε θα την καθησυχάσει είτε θα της συστήσει να κάνει ειδικό ορμονικό έλεγχο.
• Ποια είναι η θεραπεία: Γενικά οι πιο συνηθισμένες θεραπείες για τις πολυκυστικές ωοθήκες είναι τα αντισυλληπτικά και τα αντιανδρογόνα, που έχουν όμως κάποιες παρενέργειες και ειδικές ενδείξεις. Επίσης, βοηθούν ιδιαίτερα η απώλεια κιλών, η σωματική άσκηση και η διατροφή που είναι πλούσια σε αντιοξειδωτικές ουσίες και βιταμίνες.
1.
Τα κυσταδενώματα και συνήθως οι κύστεις που επιμένουν (παρά το πέρασμα του χρόνου ή τη λήψη αντισυλληπτικών). Η αφαίρεσή τους συστήνεται επειδή δημιουργούν ένα φλεγμονώδες περιβάλλον γύρω από την ωοθήκη (φλεγμονώδης διήθηση) που μπορεί να τη βλάψει σοβαρά.
2.
Μόνο αν η κύστη είναι πολύ μεγάλη, είναι κολλημένη στην ωοθήκη ή την έχει συμπεριλάβει ολόκληρη θα χρειαστεί ίσως να αφαιρεθεί και η ωοθήκη επειδή θα έχει καταστραφεί, για παράδειγμα από μία ενδομητριωσική κύστη (βέβαια η ενδομητρίωση μπορεί να προκαλέσει κι άλλα προβλήματα σε γειτονικά όργανα, όπως για παράδειγμα το έντερο, ο ουρητήρας).
3.
Oι γυναίκες αυτές έχουν σπάνια κάποιες κύστεις με ορώδες περιεχόμενο (κυστικά μορφώματα) που έχουν μείνει στις ωοθήκες για χρόνια από όταν βρίσκονταν στην αναπαραγωγική ηλικία. Σε αυτές τις περιπτώσεις, είναι σκόπιμο, για λόγους ασφαλείας, να γίνεται μία περαιτέρω διερεύνηση με αιματολογικές εξετάσεις (δείκτης C125, για καρκίνο της ωοθήκης κ.ο.κ.). Γενικά, όμως, οποιαδήποτε κύστη υπάρχει στην περιοχή της πυέλου σε εμμηνοπαυσιακές γυναίκες θα πρέπει να αφαιρείται ανεξαρτήτως μεγέθους και υφής.
Oι γυναίκες που έχουν πολυκυστικές ωοθήκες, σπάνια, μπορεί να έχουν σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών. Δηλαδή, εκτός από τις μικρές κύστεις στις ωοθήκες τους, έχουν επίσης προβλήματα γονιμότητας (δυσκολίες στη σύλληψη και συχνά στην ολοκλήρωση της εγκυμοσύνης) και διαταραχές του μεταβολισμού (κυρίως στη δράση της ινσουλίνης, που επηρεάζει εκτός των άλλων και τη λειτουργία της ωοθήκης). Το χαρακτηριστικό προφίλ των γυναικών που πάσχουν από το σύνδρομο είναι τα αυξημένα ανδρογόνα, η παχυσαρκία και τα προβλήματα στην ωορρηξία.
Θεραπεία: Oι ειδικοί έχουν παρατηρήσει πως αν μειωθεί το σωματικό βάρος των γυναικών αυτών, συχνά βελτιώνεται και το πρόβλημα. Η κατάσταση επίσης μπορεί να βελτιωθεί από μόνη της με την πάροδο του χρόνου, αλλά δεν είναι γνωστό ακριβώς σε ποιες γυναίκες μπορεί να συμβεί αυτό. Στις γυναίκες που υποφέρουν από το σύνδρομο συστήνουν ειδική θεραπεία για να βελτιωθεί η δράση της ινσουλίνης και κατ’ επέκταση να μειωθεί η επίδρασή της στην ωοθήκη, ώστε αυτή να ξεμπλοκάρει και να αρχίσει να γίνεται κανονική παραγωγή ωαρίων.
Δεν υπάρχουν σχόλια: