Η ομοκυστείνη είναι ένα αμινοξύ το οποίο παράγεται στον οργανισμό. Τα τελευταία χρόνια μελέτες έχουν δείξει ότι αυξημένα ποσά ( άνω των 12 μ/ ) στο αίμα αποτελούν ένα νέο σημαντικό και ανεξάρτητο παράγοντα κινδύνου καρδιαγγειακών νοσημάτων. Πολλές μελέτες έχουν εξετάσει την συσχέτιση των επιπέδων της ομοκυστείνης στο αίμα και του κινδύνου αγγειοεγκεφαλικού ισχαιμικού επεισοδίου . Οι μελέτες αυτές έδειξαν ότι υπάρχει συσχέτιση των δύο αυτών παραγόντων.
Υψηλά επίπεδα ομοκυστείνης στο αίμα προκαλούν προκαλούν οξείδωση της χοληστερόλης δημιουργώντας την βλαπτική οξειδωμένη χαμηλής πυκνότητας λιποπρωτείνη. Επιπλέον υψηλά επίπεδα ομοκυστείνης προκαλούν ψψ του αίματος αυξάνοντας το κίνδυνο απόφραξης των αγγείων.
Η ομοκυστείνη φυσιολογικά μετατρέπεται σε άλλα αμινοξέα στο σώμα. Η μετατροπή αυτή διαταράσσεται όταν το φυλλικό οξύ , η βιταμίνη Β6 και η βιταμίνη Β12 είναι σε χαμηλές ποσότητες στον οργανισμό. Επίσης υψηλά επίπεδα ομοκυστείνης στον οργανισμό ευρίσκονται σε μερικές παθήσεις όπως υποθυρεοειδισμός, παθήσεις των νεφρών , και ψωρίαση .
Τα επίπεδα της ομοκυστείνης μετρώνται με μια απλή εξέταση στο αίμα. Δεν χρειάζεται ειδική δίαιτα πριν την εξέταση και γίνεται όλες τις ώρες της ημέρας. Οι τιμές της ομοκυστείνης είναι 12 μmol / L. όταν οι τιμές είναι πάνω από το 12 μmol/L θεωρούνται αυξημένες. Στην περίπτωση αυτή πρέπει να μειωθούν οι τιμές.
Για να μειωθούν οι τιμές της ομοκυστείνης πρέπει η δίαιτα να περιλαμβάνει φρούτα και λαχανικά , ιδιαίτερα πράσινα λαχανικά, .Το φυλλικό οξύ φαίνεται ότι μειώνει τα υψηλά επίπεδα της ομοκυστείνης. Η βιταμίνη Β12 μειώνει επίσης τα επίπεδα της ομοκυστείνης αλλά σε μικρότερο ποσοστό. Η ιδανική δοσολογία για την αντιμετώπιση των υψηλών τιμών της ομοκυστείνης είναι τα 600 mg φυλλικού οξέος για 8-12 εβδομάδες.
Ο έλεγχος των υψηλών επιπέδων της ομοκυστεϊνης με το φυλλικό οξύ και την κατάλληλη δίαιτα φαίνεται ότι μπορεί να προσφέρει μεγάλα οφέλη στην πρόληψη των αγγεοεγκεφαλικών επεισοδίων αλλά και στην γενικότερη μείωση της καρδιαγγειακής νοσηρότητας και θνησιμότητας.
Η έλλειψη κάποιας από τις βιταμίνες, Φολικό οξύ (βιταμίνη Β9), βιταμίνη Β12, βιταμίνη Β2, βιταμίνη Β6, αυξάνει την Ομοκυστεΐνη στο αίμα, η δε χορήγηση τους με τη διατροφή τη μειώνει. (Δες πιο κάτω)
Όταν η Ομοκυστεΐνη είναι αυξημένη στο αίμα έχουμε Υπερομοκυστεΐναιμία.
>> Υπερομοκυστεΐναιμία (ΗHcy) υπάρχει όταν αυτή ξεπερνά τα 15 -20 µmol/L, σε τιμές δε πάνω από 100 μmol/L θεωρείται ότι αυτή είναι πολύ βαρειά.
Η Υπερομοκυστεΐναιμία θεωρείται δείκτης αυξημένου κινδύνου για άνοια, για νόσο του Alzheimer, για νευροψυχιατρικές παθήσεις, για θρομβοεμβολικά επεισόδια (π.χ. πνευμονική εμβολή, οξύ έμφραγμα μυοκαρδίου, ισχαιμικό εγκεφαλικό επεισόδιο), για οστεοπορωτικά κατάγματα, για υπέρταση, για αυτόματες αποβολές και πιθανώς σχετίζεται και με στεφανιαία νόσο.
Η Υπερομοκυστεΐναιμία σχετίζεται στατιστικά και ανεξάρτητα από τους άλλους παράγοντες κινδύνου, με Οξύ στεφανιαίο σύνδρομο και με τη βαρύτητα της στεφανιαίας νόσου σε νέους κάτω των 35 ετών.
Επίσης σε πρόσφατο άρθρο βρέθηκε ότι η αυξημένη Ομοκυστεΐνη στο αίμα σχετίζεται με ύπαρξη και επιτάχυνση της εναπόθεσης ασβεστίου στις στεφανιαίες αρτηρίες (CAC) (ΔCAC ≥100/έτος).
[Η ποσότητα του ασβεστίου στις στεφανιαίες αρτηρίες μας σχετίζεται με τη συνολική “παλαιότερη” αθηροσκλήρωση (δημιουργία αθηρωματικών πλακών) στις στεφανιαίες αρτηρίες, αλλά όχι τον βαθμό στένωσης του αυλού τους, ούτε και για το αν αυτές μειώνουν σημαντικά ή όχι τη ροή του αίματος (προκαλούν ισχαιμία).]
Υπερομοκυστεΐναιμία παρατηρείται όταν τα ένζυμα που χρειάζονται για τη μείωση της έχουν μετάλλαξη που μειώνει τη δράση τους (π.χ. μετάλλαξη C677T στην MethyleneTetraHydroFolate Reductase ή MTHFR), όταν υπάρχει μείωση των πιο πάνω βιταμινών του συμπλέγματος Β, όταν υπάρχει βαρειά Νεφρική Νόσος, σε Υποθυρεοειδισμό κλπ. (Δες πιο κάτω)
Η αυξημένη Ομοκυστεΐνη στους ιστούς και το αίμα προκαλεί οξειδωτικό stress, δυσλειτουργία του ενδοθηλίου και σκλήρυνση των αγγείων (από μείωση του ΝΟ), χρόνια φλεγμονή των αγγείων με δημιουργία αθηρωματικών πλακών και ευκολότερη δημιουργία αιμοπεταλιακών θρόμβων.
Επίσης η αυξημένη Ομοκυστεΐνη ενισχύει τη βλαπτική δράση των άλλων κλασικών παραγόντων κινδύνου, π.χ. της Υπερχοληστεριναιμίας, της Υπέρτασης, του Σ. Διαβήτη, του Καπνίσματος κλπ.
Δυστυχώς όμως η μείωση της αυξημένης Ομοκυστεΐνης με τη χορήγηση Φολικού οξέως και βιταμίνης Β2, Β6 και Β12 δεν συνοδεύεται από μείωση του θρομβοεμβολικού κινδύνου ή μείωση των επιπλοκών της στεφανιαίας νόσου, οπότε αυτή είναι μεν προγνωστικός δείκτης αλλά φαίνεται ότι δεν είναι η αιτία που τις προκαλεί.
Πάντως πρόσφατη μελέτη αναφέρει ότι οι μελέτες που δεν έδειξαν μείωση καρδιαγγειακών επεισοδίων, δεν ήταν αξιόπιστες για διάφορους λόγους και έτσι η αυξημένη Ομοκυστεΐνη ίσως πρέπει να θεωρείται και αυτή προγνωστικός δείκτης αθηρωμάτωσης και καρδιαγγειακών επεισοδίων.
Στις τελευταίες οδηγίες της Ευρωπαϊκής και Αμερικανικής Καρδιολογικής εταιρίας για την πρόληψη των Καρδιαγγειακών επεισοδίων, η αυξημένη Ομοκυστεΐνη δεν αναφέρεται καθόλου.
Ίσως η Ομοκυστεΐνη να αρχίσει να αναφέρεται σε μελλοντικές οδηγίες μετά και από τη διενέργεια και άλλων προοπτικών τυχαιοποιημένων μακροχρόνιων μελετών και ιδίως για τις περιπτώσεις καρδιαγγειακών επεισοδίων σε νέους.
Όποιος έχει ψηλή Ομοκυστεΐνη στο αίμα, τουλάχιστον ας καταναλώνει αυξημένες ποσότητες τροφίμων που περιέχουν Φολικό οξύ, βιταμίνες Β12, Β2 και Β6, ή να πάρει συμπληρώματα τους και επίσης να αυξήσει την κατανάλωση Βεταΐνης.
Τα τρόφιμα που περιέχουν αυτές τις βιταμίνες είναι κυρίως: Μαγιά αρτοποιίας, ήπαρ ζώων, γαλακτοκομικά, αυγά, ψάρια, μοσχάρι, μανιτάρια, ξηροί καρποί (αμύγδαλα κλπ.), όστρακα (π.χ. μύδια), όσπρια (μαυρομάτικα φασόλια, ρεβίθια, φασόλια κλπ.), σπανάκι, μαρούλι, μπρόκολο, καλαμπόκι, δημητριακά, φρούτα (ιδίως μπανάνες) κλπ.
Η Βεταΐνη βρίσκεται ιδίως στα όσπρια, το σπανάκι, τα παντζάρια, το φύτρο του σιταριού, τα θαλασσινά κλπ.
Ο ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΟΜΟΚΥΣΤΕΪΝΗΣ
Η Ομοκυστεΐνη (Hcy) είναι ένα ενδιάμεσο αμινοξύ (μη δομικό) του μεταβολισμού του αμινοξέος Μεθειονίνη και επίσης είναι πρόδρομη του αμινοξέως Κυστεΐνη.
Η Μεθειονίνη και η Κυστεΐνη είναι 2 από τα 21 αμινοξέα που χρησιμοποιούνται σαν δομικά αμινοξέα (δομικοί λίθοι) για την κατασκευή πρωτεϊνών στο σώμα.
Η Μεθειονίνη προσλαμβάνεται απαραίτητα μέσω της διατροφής (απαραίτητο αμινοξύ) κυρίως από κρέας, αυγά, γαλακτοκομικά, όσπρια κλπ.
Η Ομοκυστεΐνη είτε ξαναδημιουργεί τη Μεθειονίνη είτε μετατρέπεται στο αμινοξύ Κυστεΐνη.
Για την επαναδημιουργία της Μεθειονίνης, από την Ομοκυστεΐνη, χρειάζονται ορισμένα ένζυμα (π.χ. συνθετάση της Μεθειονίνης), ορισμένες βιταμίνες του συμπλέγματος Β, σαν συνένζυμα και η Βεταΐνη (ΤριμεθυλοΓλυκίνη ήTMG).
Οι βιταμίνες του συμπλέγματος Β που χρειάζονται είναι το Φολικό οξύ (βιταμίνη Β9) και οι βιταμίνες Β12 και Β2.
Η Βεταΐνη (Betaine) είναι παράγωγο του αμινοξέως Γλυκίνη και προέρχεται από τρόφιμα και ιδίως από τα όσπρια, το σπανάκι, τα παντζάρια, το φύτρο του σιταριού, τα θαλασσινά κλπ.
Για τη μετατροπή της Ομοκυστεΐνης σε Κυστεΐνη χρειάζεται η βιταμίνη Β6.
Έτσι η έλλειψη αυτών των βιταμινών (Φολικό οξύ, βιταμίνες Β12, Β2 και Β6) αυξάνει την Ομοκυστεΐνη στο αίμα, η δε χορήγηση τους με τη διατροφή τη μειώνει.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
https://www.ahajournals.org/doi/10.1161/ATVBAHA.119.313741
https://www.ahajournals.org/doi/10.1161/JAHA.119.013934
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7825518/
https://journals.sagepub.com/doi/full/10.1177/1076029618780344
https://journals.sagepub.com/doi/full/10.1177/1076029618780344
https://bmjopen.bmj.com/content/8/6/e021103
https://bmccardiovascdisord.biomedcentral.com/articles/10.1186
Δεν υπάρχουν σχόλια: