Μονοκλωνικό αντίσωμα αδρανοποιεί τον κορωνοϊού SARS-CoV-2 στο εργαστήριο

 

Σημαντικός αριθμός κλινικών μελετών διερευνά διάφορες θεραπευτικές στρατηγικές για την αντιμετώπιση του COVID-19.

Μία λύση, σύμφωνα με τους ειδικούς, θα ήταν η κατασκευή στο εργαστήριο ειδικών αντισωμάτων που αναγνωρίζουν τον ιό, τα οποία θα μπορούσαν να τον αδρανοποιήσουν. Σε μία τέτοια περίπτωση, οι ποσότητες που μπορούν να παρασκευαστούν είναι ουσιαστικά απεριόριστες, σημειώνουν ο πρύτανης του ΕΚΠΑ Θάνος Δημόπουλος και ο αναπληρωτής καθηγητής Ευστάθιος Καστρίτης, συνοψίζοντας τα ευρήματα πρόσφατης μελέτης από την Ολλανδία σχετικά με την παρασκευή ειδικών αντισωμάτων έναντι του SARS-CoV-2 στο εργαστήριο.
Η κατάλληλη τεχνολογία και τεχνογνωσία υπάρχει εδώ και πολλά χρόνια. Τα μονοκλωνικά αντισώματα είναι τεχνητές πρωτεΐνες που δρουν σαν ανθρώπινα αντισώματα στο ανοσοποιητικό σύστημα. Υπάρχουν 4 διαφορετικοί τρόποι με τους οποίους μπορούν να φτιαχτούν και ονομάζονται ανάλογα με το πώς φτιάχνονται.

• Ποντικού: Αυτά παρασκευάζονται από πρωτεΐνες ποντικού και τα ονόματα των θεραπειών τελειώνουν στο -omab.
• Χιμαιρικά: Αυτές οι πρωτεΐνες είναι ένας συνδυασμός ποντικού και ανθρώπου και τα ονόματα των θεραπειών τελειώνουν στο -ximab.
• Εξανθρωπισμένα: Αυτά παρασκευάζονται από μικρά μέρη πρωτεϊνών ποντικού που συνδέονται με ανθρώπινες πρωτεΐνες και τα ονόματα των θεραπειών τελειώνουν στο -zumab.
• Ανθρώπινα: Αυτές είναι πλήρως ανθρώπινες πρωτεΐνες και τα ονόματα των θεραπειών τελειώνουν στο -umab.

Μονοκλωνικά αντισώματα χρησιμοποιούνται σήμερα σε ένα ευρύ φάσμα νοσημάτων στην ογκολογία, στη ρευματολογία, στη νευρολογία, στη θεραπεία της οστεοπόρωσης, της ανθεκτικής υπερλιπιδαιμίας κ.ά. Πρόκειται για ειδικές θεραπείες που αναγνωρίζουν έναν συγκεκριμένο στόχο, συνήθως μία πρωτεΐνη που βρίσκεται επάνω στα κύτταρα ή μία πρωτεΐνη που κυκλοφορεί στο αίμα. Συνήθως δεν έχουν δράσεις πέρα από τον στόχο τους και η τοξικότητά τους είναι σχετικά περιορισμένη.

Ειδικά αντισώματα που αδρανοποιούν τον ιό

Ερευνητές στο Πανεπιστήμιο της Ουτρέχτης, στο Ιατρικό Κέντρο Erasmus και στο Harbour BioMed (HBM) ανέφεραν ότι έχουν εντοπίσει ένα πλήρως ανθρώπινο μονοκλωνικό αντίσωμα που εμποδίζει τον ιό SARS-CoV-2 να μολύνει καλλιεργημένα κύτταρα. Η ανακάλυψη, που δημοσιεύτηκε στο Nature Communications, είναι ένα αρχικό βήμα για την ανάπτυξη ενός πλήρως ανθρώπινου αντισώματος για τη θεραπεία ή την πρόληψη της αναπνευστικής νόσου COVID-19.
Οι ερευνητές από την Ολλανδία κατάφεραν να αναγνωρίσουν τα ειδικά αντισώματα, που αδρανοποιούν τον κορωνοϊό SARS-CoV-2 και ουσιαστικά δεσμεύουν την πρωτεΐνη-ακίδα με την οποία ο ιός συνδέεται με τα κύτταρα. Αυτή η πρωτεΐνη-ακίδα, που συνδέεται στον υποδοχέα ACE2 των ανθρώπινων κυττάρων, αποτελείται από δύο υπομονάδες. Οι ερευνητές κατάφεραν να φτιάξουν στο εργαστήριο αντισώματα, τα οποία δεσμεύουν την υπομονάδα που κυρίως είναι υπεύθυνη για τη σύνδεση με τα ανθρώπινα κύτταρα.
“Αυτή η έρευνα βασίζεται στο έργο που έχουν κάνει οι ομάδες μας στο παρελθόν σε αντισώματα που στοχεύουν το SARS-CoV που εμφανίστηκε το 2002/2003”, δήλωσε ο Berend-Jan Bosch, Αναπληρωτής Καθηγητής, επικεφαλής της έρευνας στο Πανεπιστήμιο της Ουτρέχτης. “Χρησιμοποιώντας αυτήν τη συλλογή αντισωμάτων κατά του SARS-CoV, εντοπίσαμε ένα αντίσωμα που εξουδετερώνει επίσης τη μόλυνση του SARS-CoV-2 σε καλλιεργημένα κύτταρα. Ένα τέτοιο εξουδετερωτικό αντίσωμα έχει τη δυνατότητα να αλλάξει την πορεία της μόλυνσης στον μολυσμένο ξενιστή, να υποστηρίξει την κάθαρση του ιού ή να προστατεύσει ένα μη μολυσμένο άτομο που εκτίθεται στον ιό”.
Επειδή αυτό το αντίσωμα προήλθε από ποντικούς, στη συνέχεια το μετέτρεψαν ώστε να περιέχει μόνο ανθρώπινες ακολουθίες στα αμινοξέα του (εξανθρωποποιημένο μονοκλωνικό αντίσωμα). Ακολούθως, επιβεβαίωσαν ότι η χορήγηση αυτού του αντισώματος εμπόδιζε τη μόλυνση κυττάρων από τον ιό.
Σε πειράματα στο εργαστήριο, ανθρώπινα κύτταρα εκτέθηκαν στον κορωνοϊό και όταν αυτό γινόταν παρουσία του αντισώματος ο ιός δεν μπορούσε να μπει μέσα στα κύτταρα και αδρανοποιείτο.
“Αυτή η ανακάλυψη παρέχει μια ισχυρή βάση για πρόσθετη έρευνα για τον χαρακτηρισμό αυτού του αντισώματος και την έναρξη της ανάπτυξης ως πιθανή θεραπεία COVID-19”, δήλωσε ο Frank Grosveld, συν-επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης, Καθηγητής Ακαδημίας Κυτταρικής Βιολογίας, Ιατρικό Κέντρο Erasmus, Ρότερνταμ. “Το αντίσωμα που χρησιμοποιείται σε αυτήν την εργασία είναι “πλήρως ανθρώπινο”, επιτρέποντας την ανάπτυξη να προχωρήσει πιο γρήγορα και μειώνοντας το δυναμικό για ανεπιθύμητες ενέργειες που σχετίζονται με το ανοσοποιητικό.” Τα συμβατικά θεραπευτικά αντισώματα αναπτύσσονται πρώτα σε άλλα είδη και στη συνέχεια πρέπει να υποβληθούν σε πρόσθετη εργασία για να τα «εξανθρωπιστούν».
Απαιτείται πολύ περισσότερη δουλειά για να εκτιμηθεί εάν αυτό το αντίσωμα μπορεί να προστατεύσει ή να μειώσει τη σοβαρότητα της νόσου στον άνθρωπο. Σύμφωνα με τους δύο καθηγητές του ΕΚΠΑ, αυτό το αντίσωμα θα είναι χρήσιμο για την ανάπτυξη νέων τεστ ανίχνευσης του ιού, ενώ πιθανώς να μπορούν αναστείλουν τη μόλυνση από τον ιό ή να βοηθήσουν στην κάθαρση του οργανισμού από τον ιό.