χοληστερίνη

Η χοληστερίνη είναι μια λιπαρή, κηρώδης ουσία που βρίσκεται σε όλα τα κύτταρα του σώματός μας και είναι απαραίτητη για πολλές λειτουργίες. Το σώμα μας παράγει όλη τη χοληστερίνη που χρειάζεται, ενώ την προσλαμβάνουμε και από τροφές ζωικής προέλευσης.
Τι κάνει η χοληστερίνη στον οργανισμό;

Η χοληστερίνη είναι ζωτικής σημασίας για:

    Την κατασκευή κυτταρικών μεμβρανών.
    Την παραγωγή ορμονών, όπως τα οιστρογόνα, η τεστοστερόνη και οι επινεφριδιακές ορμόνες.
    Τη σύνθεση βιταμίνης D.
    Την παραγωγή χολικών οξέων, τα οποία βοηθούν στην πέψη των λιπών και στην απορρόφηση σημαντικών θρεπτικών συστατικών.
    Την ανάπτυξη και προστασία των νευρώνων στον εγκέφαλο.

Τύποι χοληστερίνης

Η χοληστερίνη κυκλοφορεί στο αίμα μέσω λιποπρωτεϊνών. Οι δύο πιο γνωστές είναι:

    LDL (Low-Density Lipoprotein) χοληστερίνη – Η "κακή" χοληστερίνη: Μεταφέρει τη χοληστερίνη από το ήπαρ στα κύτταρα. Όταν τα επίπεδά της είναι υψηλά, μπορεί να συσσωρευτεί στα τοιχώματα των αρτηριών, σχηματίζοντας αθηρωματική πλάκα. Αυτή η συσσώρευση οδηγεί σε στένωση και σκλήρυνση των αρτηριών (αθηροσκλήρωση), αυξάνοντας τον κίνδυνο για καρδιακές παθήσεις, έμφραγμα και εγκεφαλικό επεισόδιο.
    HDL (High-Density Lipoprotein) χοληστερίνη – Η "καλή" χοληστερίνη: Συλλέγει την περίσσεια χοληστερίνης από τους ιστούς και την επιστρέφει στο ήπαρ για αποβολή από το σώμα. Τα υψηλά επίπεδα HDL χοληστερίνης μπορούν να μειώσουν τον κίνδυνο καρδιακών παθήσεων και εγκεφαλικού.

Εκτός από την LDL και την HDL, σημαντικά είναι και τα τριγλυκερίδια, ένας άλλος τύπος λίπους στο αίμα. Υψηλά επίπεδα τριγλυκεριδίων, ειδικά σε συνδυασμό με χαμηλή HDL ή/και υψηλή LDL, αυξάνουν επίσης τον κίνδυνο καρδιακών προβλημάτων.
Υψηλή χοληστερίνη: Συμπτώματα και αίτια

Η υψηλή χοληστερίνη (υπερχοληστερολαιμία) συνήθως δεν έχει εμφανή συμπτώματα μέχρι να προκαλέσει σοβαρές επιπλοκές, όπως καρδιακές παθήσεις ή εγκεφαλικό. Γι' αυτό είναι σημαντικό να ελέγχονται τακτικά τα επίπεδά της.

Σε σπάνιες περιπτώσεις, η πολύ υψηλή χοληστερίνη, ειδικά αν είναι κληρονομική, μπορεί να προκαλέσει:

    Ξανθελάσματα: Κίτρινες πλάκες γύρω από τα μάτια ή στα βλέφαρα.
    Ξανθώματα: Κίτρινες πλάκες σε διάφορα σημεία του σώματος, όπως στους αγκώνες, στα γόνατα ή στους τένοντες.
    Κερατοειδικός δακτύλιος: Συσσώρευση χοληστερίνης σε ημικυκλικό σχήμα στον κερατοειδή του ματιού.

Αίτια υψηλής χοληστερίνης:

    Διατροφή: Υπερβολική κατανάλωση κορεσμένων και trans λιπαρών (κόκκινο κρέας, επεξεργασμένα τρόφιμα, τηγανητά, γλυκά, πλήρη γαλακτοκομικά).
    Έλλειψη σωματικής δραστηριότητας: Μειώνει την HDL χοληστερίνη.
    Παχυσαρκία.
    Κάπνισμα.
    Γενετικοί παράγοντες: Ορισμένοι άνθρωποι έχουν κληρονομική προδιάθεση για υψηλή χοληστερίνη (π.χ. οικογενής υπερχοληστερολαιμία).
    Άλλες παθήσεις: Διαβήτης, υποθυρεοειδισμός, νεφρικές παθήσεις.

Φυσιολογικά επίπεδα χοληστερίνης

Οι ιδανικές τιμές για τους περισσότερους ενήλικες είναι:

    Ολική χοληστερίνη: Κάτω από 200 mg/dL.
    LDL χοληστερίνη: Κάτω από 100 mg/dL (για άτομα υψηλού κινδύνου, συστήνεται κάτω από 70 mg/dL).
    HDL χοληστερίνη: Πάνω από 40 mg/dL για άνδρες και 50 mg/dL για γυναίκες (όσο υψηλότερη τόσο το καλύτερο).
    Τριγλυκερίδια: Κάτω από 150 mg/dL.

Συζητήστε με τον γιατρό σας για τις προσωπικές σας τιμές και τους στόχους που πρέπει να θέσετε.
Υγιεινή διατροφή για τη χοληστερίνη

Για τη μείωση της χοληστερίνης, δώστε έμφαση σε:

    Φρούτα και λαχανικά: Πλούσια σε φυτικές ίνες.
    Ολικής αλέσεως προϊόντα: Βρώμη, κριθάρι, ψωμί και ζυμαρικά ολικής αλέσεως.
    Όσπρια: Φακές, φασόλια, ρεβίθια.
    Ξηροί καρποί και σπόροι: Αμύγδαλα, καρύδια, λιναρόσπορος (με μέτρο).
    Λιπαρά ψάρια: Σολομός, σαρδέλες, σκουμπρί (πλούσια σε ωμέγα-3 λιπαρά οξέα).
    Ελαιόλαδο και αβοκάντο: Πηγές "καλών" μονοακόρεστων λιπαρών.

Τροφές που πρέπει να περιορίσετε:

    Κόκκινο και επεξεργασμένο κρέας.
    Πλήρη γαλακτοκομικά προϊόντα.
    Τηγανητά και υπερ-επεξεργασμένα τρόφιμα (fast food).
    Γλυκά και τροφές με πρόσθετη ζάχαρη.

Πέρα από τη διατροφή, η τακτική σωματική άσκηση είναι εξαιρετικά σημαντική για την υγεία της καρδιάς και τη διαχείριση της χοληστερίνης.

Είναι σημαντικό να συμβουλευτείτε τον γιατρό σας για μια ολοκληρωμένη αξιολόγηση και ένα εξατομικευμένο πλάνο διαχείρισης της χοληστερίνης σας.