ΜΕΝΟΥ

ΑΡΘΡΑ ΣΕ ΠΕΡΙΛΗΨΗ




Κατά καιρούς διάφοροι ισχυρίζονται ότι κατέχουν το μυστικό της μακροζωίας και ότι αυτό κρύβεται σε μεγαδόσεις βιταμινών, στη χορήγηση ορμονών ή σε μία ειδική διατροφή με συστατικά αμφιβόλου προελεύσεως και αξίας. Εμείς δεν θα επιλέξουμε τίποτε από τα παραπάνω. Όλα τα παρόμοια ελιξίρια, άλλωστε, έχουν μέχρι τώρα καταρριφθεί από τους ειδικούς ως αναποτελεσματικά ή και ως επικίνδυνα. Δεν θα προσπαθήσουμε όμως και κάτι ανέφικτο, όπως το να πάμε σε ένα χωριό και να τρώμε μόνο ό,τι καλλιεργούμε. Άλλωστε, η μακροζωία είναι ένα πιο περίπλοκο ζήτημα που σχετίζεται με τον τρόπο ζωής μας (π.χ. οι καπνιστές ή οι υπέρβαροι ζουν συνήθως λιγότερο), το περιβάλλον μας (π.χ. η ρύπανση επηρεάζει την υγεία), την κοινωνικοοικονομική μας τάξη (οι μορφωμένοι και οι ευκατάστατοι ζουν περισσότερο) και άλλους παράγοντες. Έτσι, θα ακολουθήσουμε το δρόμο για τη μακροζωία που έχει για μότο το «μέτρον άριστον» και για στόχο το να περιορίσουμε τα «εγκλήματα» που εκ παραλείψεως (π.χ. να μη φοράμε ζώνη στο αυτοκίνητο ή να μην ασκούμαστε) ή εκ διαπράξεως (π.χ. να καπνίζουμε, να τρώμε μόνο κρέας) μπορεί να απειλήσουν τη μακροβιότητά μας.

1η ΕΝΟΤΗΤΑ

Μακροβιότητα: Μπορούμε να την πετύχουμε;

1. Οι Έλληνες χάσαµε την πρωτιά που είχαµε στη µακροβιότητα

Κάποτε, πριν από 30 με 40 χρόνια, οι Έλληνες και ειδικότερα οι Κρητικοί ήμασταν οι μακροβιότεροι άνθρωποι στον κόσμο. Δυστυχώς, δεν είμαστε πια και γι’ αυτό φταίμε μόνο εμείς οι ίδιοι. Γίναμε παχύσαρκοι, καπνίζουμε πολύ, δεν ασκούμαστε συστηματικά, δεν ελέγχουμε την αρτηριακή μας πίεση και έχουμε εγκαταλείψει το εξαιρετικό παραδοσιακό πρότυπο της μεσογειακής διατροφής, ενώ έχουμε στραφεί προς το δυτικό τρόπο διατροφής, που προάγει την υγεία σαφώς λιγότερο.

2. Πόσα χρόνια θα ζήσουµε τελικά;

Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των επιστημόνων, το προσδόκιμο ζωής του γενικού πληθυσμού στην Ελλάδα είναι τα 79,66 χρόνια. Πιο συγκεκριμένα, οι ειδικοί μιλούν για 77,11 χρόνια ζωής κατά μέσο όρο για τους άνδρες και για 82,37 για τις γυναίκες. Όπως όλοι τονίζουν, κάθε μέρα που περνά ο σημερινός άνθρωπος, εφόσον ζει στον ανεπτυγμένο κόσμο, περιμένει να ζήσει λίγο περισσότερο από τον χθεσινό. Σύμφωνα, όμως, με κάποιες απόψεις, ειδικά στη χώρα μας, υπάρχει ο φόβος ότι αυτό το προσδόκιμο θα σταματήσει να αυξάνεται και ενδεχομένως θα φτάσει και να μειωθεί.

3. Μα δεν είναι η µακροβιότητα θέµα καλού γονιδίου;

Η κληρονομικότητα παίζει σημαντικό ρόλο, μέχρι και 20-30%, στη μακροβιότητά μας, αλλά δυστυχώς δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτα γι’ αυτήν. Πολλές ασθένειες (π.χ. ο σακχαρώδης διαβήτης, κάποιες μορφές καρκίνου, τα καρδιαγγειακά κ.ά.) σχετίζονται με ένα ή περισσότερα γονίδια. Αυτό, όμως, μπορούμε να το χρησιμοποιήσουμε υπέρ μας και γνωρίζοντας ότι έχουμε κάποιο τέτοιο γονίδιο, να είμαστε πιο προσεκτικοί από άλλους. Αν, για παράδειγμα, έχουμε ιστορικό καρδιαγγειακών παθήσεων στην οικογένεια, έχουμε ένα λόγο παραπάνω να προσέχουμε τη διατροφή και το βάρος μας, να μην καπνίζουμε και να ασκούμαστε. Αν υπάρχει ιστορικό καρκίνου του μαστού στη γιαγιά, τη μητέρα ή τη θεία μας, είναι σκόπιμο να κάνουμε συχνότερα προληπτικές εξετάσεις από άλλες γυναίκες. Από την άλλη πλευρά, όμως, υπάρχει και η καλή κληρονομικότητα. Αυτό σημαίνει ότι αν έχουμε αιωνόβιους συγγενείς, τότε μπορούμε να ελπίζουμε ότι έχουμε κάτι κληρονομήσει από αυτούς. Οι επιστήμονες πιστεύουν ότι οι αιωνόβιοι έχουν ένα γενετικό υπόβαθρο που τους «επιτρέπει» τη μακροζωία επειδή βρίσκονται κατά κανόνα σε καλή υγεία, ανεξάρτητα από το πνευματικό τους επίπεδο, την κοινωνικοοικονομική τους κατάσταση, τη διατροφή ή τις άλλες συνήθειές τους. Έτσι, θεωρούν ότι από τη μια πλευρά υπάρχουν ένα
ή περισσότερα γονίδια που τους κάνουν να γερνούν με πιο αργό ρυθμό από τους υπόλοιπους ανθρώπους. Από την άλλη πλευρά, οι άνθρωποι αυτοί δεν έχουν προφανώς κάποιες μεταλλάξεις σε άλλα γονίδια που ευθύνονται, έως ένα βαθμό, για την εμφάνιση ασθενειών που σχετίζονται με την ηλικία, όπως είναι τα καρδιαγγειακά, ο διαβήτης, κάποιοι καρκίνοι και το Αλτσχάιμερ.


4. Ο ρόλος του περιβάλλοντος

Το περιβάλλον παίζει ρόλο στη μακροβιότητα, αλλά μικρότερο από ό,τι νομίζουμε. Στον ανεπτυγμένο κόσμο, όπου το νερό είναι καθαρό, υπάρχει αποχετευτικό σύστημα και δεν
κινδυνεύουμε από επιδημίες, η επιβάρυνση από το περιβάλλον εστιάζεται κυρίως στη ρύπανση της ατμόσφαιρας, που αναμφισβήτητα επηρεάζει τη θνησιμότητα. Αν, όμως, συνυπολογίσουμε και τις κακές συνήθειές μας στην περιβαλλοντική επιβάρυνση, τότε φτάνει
να επηρεάζει το πόσο θα ζήσουμε κατά 30 με 40%.




Τι μαθαίνουμε μελετώντας τους αιωνόβιους

Οι επιστήμονες μελετούν
τις συνήθειες των αιωνόβιων, ψάχνοντας να βρουν ποια είναι αυτά τα χαρακτηριστικά, οι συνήθειες και οι επιλογές τους που τους εξασφάλισαν τη μακροβιότητα.
Η πλειονότητα των αιωνόβιων δηλώνουν ότι:
Στην καθημερινότητά του πρέπει να λέει κανείς «δεν βαριέσαι...» ή «έχει ο Θεός» και να αντιμετωπίζει
τις δυσκολίες με χιούμορ.
Έτρωγαν πολλά λαχανικά
και λίγο κρέας.
Ήταν γενικά εξωστρεφείς, δραστήριοι και εξασκούσαν το μυαλό τους. Το κοινό όλων ήταν η αγάπη γι’ αυτό που έκαναν.
➜ Δεν ήταν νευρωτικοί. Οι αιωνόβιες γυναίκες, μάλιστα, διακρίνονται για την κατανόηση και τη συνεργατικότητά τους σε σύγκριση με τις γυναίκες που φτάνουν μόνο το μέσο προσδόκιμο ζωής.
Δεν κάπνιζαν, παρά μόνο σε ποσοστό 3%.
➜ Ήταν αδύνατοι. Ελάχιστοι αιωνόβιοι έχουν παχύνει κατά τη διάρκεια της ζωής τους.
Ήταν παντρεμένοι και είχαν ισχυρούς οικογενειακούς και κοινωνικούς δεσμούς. Πολλοί, μάλιστα, αναφέρουν ότι ο ευτυχισμένος γάμος είναι το «κλειδί» της μακροβιότητάς τους.


2η ΕΝΟΤΗΤΑ

Η σημασία της διατροφής και της άσκησης

1. Μεσογειακή διατροφή: το «κλειδί» για τη µακροζωία

Έως τώρα ήταν γνωστό ότι η μεσογειακή διατροφή προστατεύει από τις καρδιοπάθειες, μειώνει τον κίνδυνο καρκίνου και τις πιθανότητες για Αλτσχάιμερ. Επιπλέον, πρόσφατη εργασία (δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό «British Medical Journal») με επικεφαλής την ομότιμη καθηγήτρια Διατροφής και Προληπτικής Ιατρικής του Πανεπιστημίου Αθηνών
κ. Αντωνία Τριχοπούλου απέδειξε ότι η μικρή κατανάλωση κρασιού, τα πολλά φρούτα και λαχανικά, το ελαιόλαδο, όπως επίσης και ο περιορισμός του κρέατος, αποτελούν «διαβατήριο» για υγιή βαθιά γεράματα. Η μελέτη, στην οποία συμμετείχαν 23.000 άτομα, έδειξε ότι όσοι από τους συμμετέχοντες ακολουθούσαν πιστά τη μεσογειακή διατροφή, είχαν 14% περισσότερες πιθανότητες να βρίσκονται στη ζωή 8 χρόνια αργότερα.


Περί τίνος πρόκειται: Η μεσογειακή διατροφή είναι η δίαιτα που ακολουθούν ή τουλάχιστον ακολουθούσαν οι κάτοικοι στις χώρες της Μεσογείου. Τρώμε, λοιπόν, παραδοσιακά όλοι πολλά λαχανικά, φρούτα, όσπρια και δημητριακά (π.χ. μακαρόνια, ψωμί, κουσκούς) και χρησιμοποιούμε ως κύριο λιπίδιο το ελαιόλαδο. Από την άλλη πλευρά, καταναλώνουμε όλοι περιορισμένο κρέας. Υπάρχουν όμως και διαφοροποιήσεις που, εξαιτίας αυτών, η ελληνική παραδοσιακή διατροφή, επειδή επικεντρώνεται στα όσπρια και τα λαχανικά, αποτελεί την καλύτερη έκφραση της μεσογειακής
διατροφής. Ωστόσο, παρά τις έρευνες που έχουν γίνει, οι διατροφολόγοι δεν μπορούν να γνωρίζουν ποιο συγκεκριμένο συστατικό του κάθε μεσογειακού τροφίμου δρα βοηθητικά για την υγεία και τη μακροζωία μας. Αυτό που ξέρουν με βεβαιότητα είναι πως υπάρχει μία συνέργεια. Και για να μας το εξηγήσουν, λένε χαρακτηριστικά πως τα λαχανικά, για παράδειγμα, έχουν από μόνα τους 4.000 ουσίες που δεν τις έχουν ακόμα αναλύσει όλες και δεν γνωρίζουν αν ευθύνεται μία από όλες ή ο συνδυασμός περισσότερων για το καλό που κάνει στον οργανισμό μας η κατανάλωσή τους σε μεγάλες ποσότητες.

2. Ας βάλουµε στο πιάτο µας τα πάντα


Η μεσογειακή δίαιτα παρουσιάζει ένα πολύ μεγάλο πλεονέκτημα: δεν είναι απαγορευτική και επιτρέπει τα πάντα, απλώς σε περιορισμένες ποσότητες.
Πολύ σημαντικές τροφές είναι:
Τα φρούτα και τα λαχανικά: Σκόπιμο είναι να τρώμε τουλάχιστον 2-3 φρούτα και 2-3 μερίδες λαχανικών καθημερινά. Τα λαχανικά αποτελούν όχι μόνο σαλάτες, αλλά και κύρια γεύματα, όπως είναι οι πίτες, που περιέχουν συνδυασμό λαχανικών και χόρτων, αλλά και τα λαδερά, που είναι μαγειρεμένα με ελαιόλαδο, κρεμμύδι, σκόρδο και πολλά μυρωδικά. Σύμφωνα, άλλωστε, με επιδημιολογικές μελέτες, η υψηλή κατανάλωση φρούτων και λαχανικών συνδέεται με μειωμένη συχνότητα εμφάνισης διάφορων μορφών καρκίνου. Επίσης, μας δίνουν πολύ κάλιο, που ρίχνει την πίεση, και περιέχουν ένα πλήθος βιταμινών και αντιοξειδωτικών ουσιών που δρουν ευνοϊκά σε διάφορα νοσήματα.
Τα ψάρια, που χρειάζεται να καταναλώνονται 2-3 φορές την εβδομάδα. Αντίθετα, το κόκκινο κρέας πρέπει να περιορίζεται στις 2-4 φορές το μήνα, ενώ τα πουλερικά και τα αυγά στις 2 φορές την εβδομάδα.

Το ελαιόλαδο, που είναι ένα τρόφιμο πολύ μεγάλης αξίας, αφού αποδεδειγμένα βοηθά την υγεία μας. Ελαττώνει την ολική χοληστερίνη χωρίς όμως να επηρεάζει την καλή, δρα ευνοϊκά στα τριγλυκερίδια, πράγμα που σημαίνει πως αν καταναλώσουμε σε ένα γεύμα ελαιόλαδο, τα τριγλυκερίδια δεν αυξάνονται τόσο όσο αν καταναλώναμε άλλα είδη λιπιδίων. Επίσης, παρεμποδίζει τη δημιουργία της αθηρωματικής πλάκας, αφού με την κατανάλωσή του δεν οξειδώνεται η «κακή» χοληστερίνη. Περιέχει δε, εκτός από τη γνωστή βιταμίνη Ε, άλλα 200 μικροσυστατικά, των οποίων η ευεργετική δράση μελετάται ακόμα.
Τα γαλακτοκομικά, από τα οποία πρέπει να καταναλώνουμε 1-2 μερίδες την ημέρα. Καλό είναι να επιλέγουμε τα χαμηλά σε λιπαρά, κυρίως αν έχουμε πρόβλημα βάρους ή αυξημένα λιπίδια στο αίμα.
Τα όσπρια, που είναι καλό να τα καταναλώνουμε τουλάχιστον 2 φορές την εβδομάδα, όπως πρέπει να γίνεται και με τις ελιές και τους ξηρούς καρπούς. Τα όσπρια μας δίνουν πρωτεΐνες εξίσου σημαντικές με τα γαλακτοκομικά και το κρέας, αν συνδυαστούν μεταξύ τους ή με άλλες αμυλούχες τροφές, όπως π.χ. το ρύζι.
Τα δημητριακά (ψωμί και ζυμαρικά ολικής άλεσης, μη αποφλοιωμένο ρύζι κλπ.), που δεν πρέπει να αποφεύγονται, όπως θεωρούν κάποιοι, αλλά μπορούν να καταναλώνονται σε ποσότητα 4 μερίδων την ημέρα.
Τα γλυκά, που όμως δεν περιέχουν λιπαρά, βούτυρο και κρέμα. Μπορούμε να προτιμήσουμε τα παραδοσιακά μας γλυκά, που δεν απαγορεύονται από τη μεσογειακή διατροφή, αλλά επιτρέπονται 2 φορές την εβδομάδα, και είναι φτιαγμένα με μέλι, ξηρούς καρπούς, αλεύρι και ελαιόλαδο.
Τα ποτά της μεσογειακής διατροφής: Πολύ νερό (τουλάχιστον 6-8 ποτήρια την ημέρα), κρασί σε περιορισμένες ποσότητες, αφεψήματα, όπως είναι το φασκόμηλο και το χαμομήλι, που γίνονται από βότανα τα οποία, όπως και τα χόρτα, περιέχουν ουσίες πολύ ευεργετικές για την υγεία μας.

3. Ας πιούµε και ένα ποτηράκι

Σύμφωνα με τους ειδικούς, το λίγο αλκοόλ παίζει βοηθητικό ρόλο στην προοπτική της μακροζωίας. Πιθανώς, επειδή το αλκοόλ ανεβάζει την «καλή» χοληστερίνη και, επίσης, επειδή μειώνει τη συγκολλητικότητα των αιμοπεταλίων. Και αυτό δεν έχει να κάνει μόνο με το κρασί, αλλά με όλων των τύπων τα αλκοολούχα ποτά. Οι ειδικοί επικεντρώνονται, βέβαια, στο κρασί, γιατί εκτός των άλλων περιέχει τα αντιοξειδωτικά του σταφυλιού και, επίσης, γιατί με το κρασί -σε αντίθεση με τα «σκληρά» ποτά- μειώνεται η πιθανότητα της κατάχρησης (ειδικά όταν το κρασί συνοδεύει τα γεύματα), που είναι επικίνδυνη. Σύμφωνα με έρευνες, 1-2 ποτήρια κρασιού ημερησίως για τις γυναίκες και 2-3 για τους άνδρες φάνηκε να συμβάλλουν έως και κατά 24% στην προστασία από τη θνησιμότητα. Αντίστοιχα, θα μπορούσαμε να μιλήσουμε και για το 1 ποτήρι ουίσκι, που παρέχει κι αυτό προστασία από τη στεφανιαία νόσο, απλώς θα πρέπει να περιορίζεται κανείς σε αυτό το ένα. Οι ενδείξεις που υπάρχουν λένε πως είναι η ίδια η αιθυλική αλκοόλη που βοηθά και που υπάρχει σε όλα τα αλκοολούχα ποτά.

4. Καιρός για δίαιτα

Όταν ένας άνθρωπος διατηρεί το σωματικό του βάρος λίγο κάτω από το μέσο όρο, ανοίγει το δρόμο για τη μακροβιότητά του. Βέβαια, όταν μιλάμε για αδύνατους ανθρώπους, δεν εννοούμε όσους επιδίδονται σε εξαντλητικές δίαιτες, αλλά αυτούς που τρέφονται σωστά, παίρνοντας όλα τα απαραίτητα στοιχεία (βιταμίνες, μέταλλα, ιχνοστοιχεία), και κάτι τέτοιο εξασφαλίζεται από τη μεσογειακή δίαιτα. Το αυξημένο βάρος και ειδικότερα η συσσώρευση τοπικού πάχους -η κοιλιά- σχετίζονται με αυξημένη πιθανότητα πρώιμου θανάτου. Μελέτη μεγάλης κλίμακας του Ινστιτούτου Γήρανσης στις ΗΠΑ, κατά τη διάρκεια της οποίας επιστήμονες παρακολούθησαν 250.000 άτομα, ηλικίας 51-72 ετών, για 9 χρόνια, έδειξε ότι οι άνδρες με τη μεγαλύτερη περίμετρο μέσης εμφάνισαν αυξημένη πιθανότητα θανάτου.

Σύμφωνα, μάλιστα, με όλες τις έρευνες, φαίνεται πως μετά την ηλικία των 65 ετών το μέσο βάρος των ανθρώπων μειώνεται. Αυτό δεν συμβαίνει επειδή οι άνθρωποι αδυνατίζουν σε αυτή την ηλικία ή επειδή ξεκινούν τότε κάποια δίαιτα, αλλά επειδή οι αδύνατοι είναι κατά κανόνα οι άνθρωποι που ζουν μετά τα 65, ενώ -δυστυχώς- οι παχύσαρκοι έχουν συνήθως πεθάνει. Άλλωστε, η παχυσαρκία είναι συνδεδεμένη με ένα ευρύτερο νοσολογικό φάσμα, αφού τα παχύσαρκα άτομα εμφανίζουν σε μεγαλύτερο ποσοστό διαβήτη, υπερλιπιδαιμία, υπέρταση, καρδιοπάθειες, αλλά και ορισμένες μορφές καρκίνου.

5. Ας ξεκινήσουµε γυµναστική

Η καινούργια τάση της επιστήμης είναι πως ένας άνθρωπος πρέπει να διατηρείται αδύνατος καίγοντας, με σωματική δραστηριότητα, τις θερμίδες που παίρνει από την τροφή του. Το μίνιμουμ της άσκησης είναι 3 ώρες και το ιδανικό 6 ώρες την εβδομάδα. Οι ειδικοί εξηγούν πως δεν γνωρίζουν ακριβώς τους μηχανισμούς, αλλά σύμφωνα με τα αποτελέσματα μεγάλων επιδημιολογικών ερευνών, φαίνεται πως η σωματική δραστηριότητα (χωρίς να είναι υπερβολική), σε συνδυασμό με πλήρη διατροφή, παίζει σημαντικό ρόλο στη μακροζωία. Μάλιστα, οι ειδικοί του Πανεπιστημίου της Ουψάλα διαπίστωσαν ότι, σε ανθρώπους μέσης ηλικίας, η συστηματική σωματική άσκηση παρατείνει τη ζωή τους, όπως ακριβώς θα συνέβαινε και αν ήταν καπνιστές που έκοψαν το κάπνισμα.


Περισσότερα χρόνια θα ζήσουν:
Οι γυναίκες: Στους 10 αιωνόβιους, οι 9 είναι γυναίκες. Οι θεωρίες για την υπεροχή των γυναικών είναι ποικίλες: από την προστατευτική δράση των οιστρογόνων και το χαμηλό σίδηρο, που συνεπάγεται τη μειωμένη παραγωγή των φθοροποιών ελευθέρων ριζών, έως το ότι οι γυναίκες είναι πιο κοινωνικές. Επίσης, από την άλλη πλευρά, οι γυναίκες έχουν καλύτερη σχέση με τους γιατρούς και την πρόληψη, αλλά και εκτίθενται σε λιγότερους κινδύνους λόγω επαγγέλματος (π.χ. εργατικά ατυχήματα), αλλά και ιδιοσυγκρασίας (π.χ. επικίνδυνη οδήγηση) σε σχέση με τους άνδρες. Ας μην ξεχνάμε πως, παραδοσιακά τουλάχιστον, μέχρι πρόσφατα οι γυναίκες δεν κάπνιζαν σε τόσο μεγάλο ποσοστό όσο οι άνδρες, αλλά ούτε και είχαν τόσο άγχος, άστατη ζωή και κακή διατροφή. Ωστόσο, οι λιγοστοί άνδρες που ξεπερνούν τα 100 παρουσιάζουν λιγότερα προβλήματα υγείας σε σύγκριση με τις γυναίκες.
Οι παντρεμένοι από ό,τι
οι ανύπαντροι, οι χωρισμένοι και οι χήροι: Επειδή έχουν πιο σταθερή ζωή, τρώνε πιο υγιεινά και πιο προσεγμένα, φροντίζουν περισσότερο την υγεία τους (πάνε πιο συχνά στο γιατρό και κάνουν τακτικά εξετάσεις) και έχουν καλύτερη κοινωνική και σεξουαλική ζωή…

3η ΕΝΟΤΗΤΑ

Ανοίγοντας το δρόμο για τη μακροζωία

1. Τσιγάρο ή µακροζωία; Ας διαλέξουµε

Σύμφωνα με όλους τους ειδικούς, αλλά και πληθώρα επιδημιολογικών ερευνών, το κάπνισμα βλάπτει σοβαρά τη μακροβιότητα! Το τσιγάρο μάς κλέβει κατά μέσο όρο 10 χρόνια ζωής, ενώ αποτελεί τη σημαντικότερη αιτία θανάτου που μπορεί να προληφθεί. Αν, λοιπόν, το κόψουμε, θα κερδίσουμε χρόνια ζωής, καθώς και: μεγαλύτερες πιθανότητες να κάνουμε παιδί, διπλάσιες πιθανότητες να μην πάθουμε έμφραγμα, τριπλάσιες πιθανότητες να μην πάθουμε εγκεφαλικό και 20πλάσιες πιθανότητες να μην πάθουμε καρκίνο του πνεύμονα. Αυτό, όμως, που είναι πολύ σημαντικό, είναι να γνωρίζουμε πως και το παθητικό κάπνισμα προκαλεί σοβαρές βλάβες στην υγεία, γι’ αυτό και χρειάζεται να σεβόμαστε, αλλά και να απαιτούμε, την εφαρμογή των μέτρων για την καθολική απαγόρευση του καπνίσματος σε όλους τους δημόσιους χώρους. Επίσης, θα πρέπει να αποφεύγουμε την έκθεση τη δική μας, αλλά και των παιδιών μας, στον καπνό, ακόμα κι αν δεν πρόκειται για κάποιο δημόσιο χώρο αλλά για το σπίτι μας ή εκείνο των φίλων μας.

2. Ο ρόλος της θετικής σκέψης

Οι ήρεμοι άνθρωποι, που βλέπουν τα πράγματα θετικά και έχουν καλή ψυχολογία, φαίνεται να έχουν το προβάδισμα έναντι των διαρκώς αγχωμένων όσον αφορά τη μακροβιότητα. Με το μειωμένο στρες πρέπει να σχετίζεται και το ότι, σύμφωνα με έρευνες, οι θρήσκοι άνθρωποι ζουν περισσότερο, ίσως επειδή νιώθουν ότι έχουν μία άνωθεν προστασία και είναι πιο ήρεμοι, αφού νιώθουν πιο ασφαλείς. Δεν υπάρχουν, βέβαια, πολλά επιστημονικά δεδομένα που να το τεκμηριώνουν, επειδή είναι πολύ δύσκολο να μετρηθεί η ψυχική ηρεμία. Γνωρίζουμε, όμως, πως το άγχος παίζει ρόλο στη θνησιμότητα. Σίγουρα, όσον αφορά τη στεφανιαία νόσο, ξέρουμε πως η ξαφνική ψυχολογική επιβάρυνση μπορεί να προκαλέσει αιφνίδιο θάνατο. Έτσι, πιστεύουμε πως και η μακροχρόνια ψυχολογική επιβάρυνση, μέσω μηχανισμών που δεν γνωρίζουμε πολύ καλά, μπορεί επίσης να επηρεάσει την υγεία μας.

3. Αν ασκούµε το µυαλό µας, θα ζήσουµε περισσότερο

Έχει βρεθεί από επιστημονικές έρευνες πως οι πλούσιοι, οι μορφω- μένοι και οι άνθρωποι ανώτερου κοινωνικοοικονομικού επιπέδου ζουν περισσότερο από τους άλλους. Ίσως επειδή έχουν τη δυνατότητα να μαθαίνουν, να ενημερώνονται, να φροντίζουν για την πρόληψη και να έχουν καλύτερη πρόσβαση σε γιατρούς κλπ. Επιπλέον, όσοι διαθέτουν υψηλότερο δείκτη IQ, έχουν γρηγορότερες αντιδράσεις σε ξαφνικά γεγονότα, πράγμα που τους βοηθά να ζουν πολύ περισσότερο σε σχέση με τους υπόλοιπους. Οι επιστήμονες τονίζουν ότι γενικά οι άνθρωποι που χρησιμοποιούν το μυαλό τους σε όλη τους τη ζωή έχουν πιθανότητες να ζήσουν πολύ. Όπως κάθε σωματική, έτσι και κάθε νοητική δραστηριότητα συμβάλλει στη μακροζωία. Μάλιστα, έχει βρεθεί πως ακόμα και το ενδιαφέρον ή η επιθυμία να κάνει κάποιος καινούργια πράγματα, ακόμα και αν τελικά δεν τα καταφέρνει, συμβάλλουν στη μακροζωία του.

4. Ναι στον ύπνο, αλλά µε µέτρο

Αντίθετα με τα όσα πιθανώς πιστεύουμε, ο ύπνος δεν παίζει καταλυτικό ρόλο στη μακροβιότητα. Οι επιστήμονες έχουν παρατηρήσει ότι όσοι έχουν
διαταραγμένο ύπνο, έχουν και μεγαλύτερη θνησιμότητα. Κανείς, όμως, δεν ξέρει αν είναι ο ύπνος ο οποίος ευθύνεται ή αν υπάρχει κάποια υποκείμενη διαταραχή που επηρεάζει τόσο τη μακροβιότητα όσο και την ποιότητα του ύπνου. Οι γενικές οδηγίες λένε πως πρέπει κανείς να κοιμάται 7 με 8 ώρες την ημέρα, όχι όμως περισσότερο. Σύμφωνα με κάποιες έρευνες, ο μεσημεριανός ύπνος, η σιέστα, συντελεί στην προοπτική της μακροζωίας. Μετά από μια έντονη ημέρα, βοηθά στη ρύθμιση των κατεχολαμινών, που επηρεάζουν την υγεία της καρδιάς, και ισοδυναμεί σε περισσότερες ώρες ύπνου από ό,τι ο αντίστοιχος βραδινός. Σύμφωνα, μάλιστα, με πρόσφατη μελέτη του Τμήματος Επιδημιολογίας της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, η σιέστα μπορεί να ελαττώσει τα καρδιαγγειακά επεισόδια έως και 37%.

5.Η καλύτερη θεραπεία είναι η πρόληψη

Η πρόληψη είναι η καλύτερη θεραπεία και το τσεκάπ είναι κάτι που δεν αναβάλλεται. Χρειάζεται να πηγαίνουμε στο γιατρό όσο συχνά είναι απαραίτητο και να ακολουθούμε πιστά τις οδηγίες του. Πρέπει να ελέγχουμε την κατάσταση της καρδιάς μας, τα μάτια μας, την υγεία του γυναικολογικού μας συστήματος οι γυναίκες, αλλά και να προσέχουμε την αρτηριακή μας πίεση, το λιπιδαιμικό μας προφίλ, το διαβήτη κλπ. Για να το καταλάβουμε, αρκεί ίσως να δούμε 2 χαρακτηριστικά παραδείγματα: Η υψηλή και αρρύθμιστη αρτηριακή πίεση στην ηλικία των 50 ετών «κλέβει» περίπου 5 χρόνια ζωής. Οι κάτοικοι των ανεπτυγμένων χωρών ζουν περισσότερο επειδή έχουν καταφέρει να μειώσουν παράγοντες κινδύνου όπως ο διαβήτης, το κάπνισμα και η υπέρταση.

6. Τα ατυχήµατα απειλούν τη µακροβιότητα


Οι Έλληνες είμαστε μαζί με τους Πορτογάλους οι πρώτοι στα τροχαία ατυχήματα στην Ευρώπη. Γι’ αυτό, χρειάζεται να είμαστε συνετοί στην οδήγηση και να ακολουθούμε όλους τους κανόνες ασφαλείας, όπως είναι η χρήση κράνους στο μηχανάκι και ζώνης στο αυτοκίνητο. Επίσης, ας προσπαθήσουμε στην καθημερινή μας ζωή να μειώσουμε τις πιθανότητες τραυματισμών, που μπορεί να μας στερήσουν τη μακροβιότητα, κυρίως αν λόγω επαγγέλματος ή ιδιοσυγκρασίας εκτιθέμεθα συχνά σε κινδύνους.


 

 
Άγχος. Μια λέξη που τον τελευταίο χρόνο χρησιμοποιείτε όλο και πιο συχνά, ενώ παράλληλα βιώνετε όλο και πιο έντονα. Από τη μια το ΔΝΤ, η απογοήτευση και η ανασφάλεια και από την άλλη τα καθημερινά προβλήματα και οι υποχρεώσεις. Πόσα να αντέξει ο άνθρωπος... Άλλος ξυπνάει με πονοκέφαλο, άλλος υποφέρει από το στομάχι του και άλλου του… άσπρισαν τα μαλλιά. Μπορεί το στρες να είναι αναγκαίο και φυσιολογικό κομμάτι της ζωής, όταν όμως ξεπερνά τα όρια, τότε συνιστά απειλή για τη σωματική και την ψυχική υγεία. Μάθετε να το ελέγχετε και βγείτε από την πρίζα!



Μήπως αισθάνεστε διαρκώς εξαντλημένοι και δεν έχετε όρεξη για τίποτα; Μήπως σέρνετε τα πόδια σας όλη μέρα και ο τονωτικός καφές δεν φαίνεται να έχει τα αποτελέσματα που θα θέλατε; Για την κούρασή μας δεν φταίει πάντα το φορτωμένο πρόγραμμα στο γραφείο ή το σπίτι και τα απανωτά ξενύχτια με τους φίλους. Η επίμονη κόπωση μπορεί ορισμένες φορές να οφείλεται σε παράγοντες όχι και τόσο εμφανείς. Ανακαλύψτε, λοιπόν, ποιος κλέβει τις δυνάμεις σας και βγάλτε τον νοκ-άουτ, για να ανακτήσετε τη χαμένη σας ενεργητικότητα.

1. Κυκλοφορεί ίωση;
Όλοι γύρω σας βήχουν, εσείς όμως έχετε καταφέρει να γλιτώσετε από την ίωση. Πάνω που χαίρεστε, λοιπόν, ότι δεν κολλήσατε, ξυπνάτε ένα πρωί κομμένοι, δεν μπορείτε να σηκώσετε τα χέρια σας ή να πάρετε τα πόδια σας και μέσα στη μέρα ο λαιμός σας αρχίζει να πονά.
Τι φταίει; Τελικά η ίωση που σας «γυρόφερνε» κατάφερε να σας ρίξει. Το πιο συνηθισμένο σύμπτωμα στην περίπτωση αυτή είναι το αίσθημα καταβολής, που μέσα στις επόμενες ώρες ακολουθείται από τα υπόλοιπα.
Η λύση; Οι παραδοσιακές συμβουλές της μαμάς: ξεκούραση, ύπνος, πολλά υγρά, κάποιο αποσυμφορητικό για τη μύτη και αντιπυρετικά. Βέβαια, πριν βγάλετε οι ίδιοι τη
διάγνωση και πάρετε από το φαρμακείο ό,τι θεωρείτε καλύτερο, φροντίστε να συμβουλευτείτε ένα γιατρό. Σε ορισμένες σοβαρές ιογενείς λοιμώξεις, όπως η ηπατίτιδα, το πρώτο σύμπτωμα μπορεί να είναι η αδυναμία.


2. Ίσως χρειάζεστε σίδηρο
Τους τελευταίους μήνες, αν και κοιμάστε αρκετά, νιώθετε μονίμως κουρασμένοι και έχετε ατονία. Επιπλέον, φαίνεστε χλωμοί και οι πονοκέφαλοι δεν λένε να σταματήσουν.
Τι φταίει; Η σιδηροπενική αναιμία, η συχνότερη μορφή αναιμίας, που σημαίνει ότι τα αποθέματα σιδήρου στον οργανισμό σας έχουν μειωθεί. Η κόπωση μπορεί να οφείλεται στην κακή οξυγόνωση του αίματος, με αποτέλεσμα το νευρικό και το μυϊκό σας σύστημα να μην τροφοδοτούνται με την απαραίτητη ενέργεια.
Η λύση; Θα χρειαστεί να κάνετε εξετάσεις αίματος, για να ελέγξετε τον αιματοκρίτη και την αιμοσφαιρίνη σας, αλλά και το σίδηρο και τη φεριτίνη σας. Αν οι τιμές τις αιμοσφαιρίνης και του αιματοκρίτη είναι χαμηλότερες από αυτές της αναφοράς, η συνήθης θεραπεία περιλαμβάνει τη λήψη συμπληρωμάτων σιδήρου και την κατανάλωση τροφών πλούσιων σε αυτό, όπως κόκκινο κρέας (κυρίως συκώτι και μοσχάρι), όσπρια (φακές, φασόλια), σταυρανθή λαχανικά (μπρόκολο, λάχανο), αλλά και φρούτα πλούσια σε βιταμίνη C (ακτινίδιο, λεμόνι, πορτοκάλι), που βοηθά στην απορρόφηση του σιδήρου.

3. Το «άρρωστο» γραφείο
Ξεκινάτε με όρεξη τη δουλειά σας, αλλά μέχρι το μεσημέρι είστε έτοιμοι να κοιμηθείτε, το κεφάλι σας πονάει, τα μάτια σας είναι κόκκινα και δεν μπορείτε να συγκεντρωθείτε. Ωστόσο, λίγο αφού φύγετε από το γραφείο, τα συμπτώματα υποχωρούν και νιώθετε καλύτερα.
Τι φταίει; Ο κακός αερισμός, ο ελλιπής φωτισμός, ο θόρυβος, οι πτητικές ουσίες από τις συσκευές στο χώρο εργασίας σας ευθύνονται σε μεγάλο βαθμό για την κούραση που νιώθετε. Οι ερεθιστικοί αυτοί παράγοντες, σε συνδυασμό με το άγχος, προκαλούν τα παραπάνω σωματικά και πνευματικά συμπτώματα.
Η λύση; Ανοίγετε τα παράθυρα για να αερίζεται ο χώρος, κάντε συχνά διαλείμματα, ρίξτε μια ματιά σε ένα περιοδικό για να χαλαρώσετε και προσπαθήστε να βγαίνετε τακτικά από το γραφείο, ώστε να ξεκουράζονται τα μάτια σας και να σας χτυπάει λίγο το φως και ο καθαρός αέρας.

4. Ελέγξτε το ψυγείο σας
Στην προσπάθεια να χάσετε κιλά, ξεκινήσατε δίαιτα και κόψατε «μαχαίρι» το ψωμί, τις πατάτες και τα μακαρόνια. Μετά από μερικές εβδομάδες, αν και λίγο πιο αδύνατοι, νιώθετε να σας έχουν «κοπεί» τα πόδια.
Τι φταίει;
Οι πρωτεϊνικές δίαιτες, που απαγορεύουν την κατανάλωση υδατανθράκων, προκαλούν κόπωση, αφού είναι ελλιπείς σε πολλές θρεπτικές ουσίες. Εξίσου εξαντλητικές είναι και οι δίαιτες αποτοξίνωσης, όπου καταναλώνονται μόνο λαχανικά, στερώντας από τον οργανισμό τις βιταμίνες του συμπλέγματος Β. Όμως και οι δίαιτες νηστείας πρέπει να αποφεύγονται, γιατί απαιτούν την κατανάλωση λιγότερων θερμίδων την ημέρα από αυτές που χρειάζεται ο οργανισμός.
Η λύση; Καταναλώνετε ποικιλία τροφίμων (λαχανικά, φρούτα, δημητριακά, όσπρια, κρεατικά) και θα νιώσετε γρήγορα την ενεργητικότητά σας να ανεβαίνει. Εάν χρειάζεται να χάσετε βάρος, συμβουλευτείτε ένα
διαιτολόγο, προκειμένου να σχεδιάσει μια ισορροπημένη δίαιτα σύμφωνα με τις ανάγκες σας, που θα σας επιτρέψει να αδυνατίσετε σταδιακά και χωρίς προβλήματα.


5. Μήπως ροχαλίζετε;
Μπορεί να κλείσατε 8 ώρες ύπνου, το πρωί όμως νιώθετε σαν να μην έχετε κοιμηθεί καθόλου. Μάλιστα, δεν σέρνετε μόνο εσείς τα πόδια σας όλη μέρα, αλλά και οι υπόλοιποι ένοικοι του σπιτιού, αφού το ροχαλητό σας δεν τους άφησε να κλείσουν μάτι.
Τι φταίει; Η υπνική άπνοια, ένα πρόβλημα που οι ίδιοι δεν αντιλαμβάνεστε, ωστόσο όσοι κοιμούνται κοντά σας κάτι έχουν καταλάβει. Αιτία είναι η απόφραξη των ανώτερων αναπνευστικών οδών, που έχει ως αποτέλεσμα στη διάρκεια του ύπνου να διαταράσσεται ο ρυθμός της αναπνοής και να παρατηρούνται στιγμιαίες διακοπές της, συχνές αφυπνίσεις που δεν αντιλαμβάνεστε και κυρίως δυνατό ροχαλητό.
Η λύση; Αρχικά χρειάζεται να γίνουν αλλαγές στον τρόπο ζωής σας, όπως το να χάσετε βάρος (αν είστε υπέρβαροι), να κόψετε το κάπνισμα και να αποφεύγετε την κατανάλωση μεγάλης ποσότητας φαγητού 3 ώρες πριν από τον ύπνο. Εάν η άπνοια εμφανίζεται ή επιδεινώνεται σε ύπτια θέση, κοιμηθείτε στο πλάι με τη βοήθεια μαξιλαριών. Φυσικά, μην παραλείψετε να απευθυνθείτε στον παθολόγο σας, ο οποίος, αφού σας εξετάσει, θα σας δώσει οδηγίες και θα σας παραπέμψει στα ειδικά κέντρα ύπνου, που υπάρχουν σε πολλά δημόσια νοσοκομεία.

6. Ρυθµίστε το σάκχαρό σας
Τον τελευταίο καιρό πίνετε... τόνους νερό, αλλά διψάτε συνεχώς, ενώ κουράζεστε με το παραμικρό. Το μόνο που φαίνεται να πηγαίνει καλά είναι το ότι, ενώ τρώτε περισσότερο, αδυνατίζετε αντί να παχαίνετε.
Τι φταίει; Αν περιγράψετε τα συμπτώματα αυτά στο γιατρό σας, πιθανότατα θα υποψιαστεί ότι έχετε αρρύθμιστο διαβήτη, γι’ αυτό το σάκχαρό σας μειώνεται ή αυξάνεται ανεξέλεγκτα, προκαλώντας αίσθημα κούρασης.
Η λύση; Επισκεφτείτε το γιατρό σας, που θα σας συστήσει αιματολογικές εξετάσεις, για να δει τις τιμές του σακχάρου στο αίμα. Αν διαπιστώσει ότι είναι υψηλές, θα σας δώσει τις κατάλληλες οδηγίες όσον αφορά τη διατροφή, ενώ ανάλογα με τη σοβαρότητα της κατάστασης, μπορεί να σας συστήσει φαρμακευτική αγωγή ή ακόμα και την εισαγωγή σε νοσοκομείο.

7. Μπορεί να φταίνε οι ορµόνες;
Οι κινήσεις σας είναι υποτονικές και αισθάνεστε υπνηλία. Κρυώνετε πιο εύκολα σε σχέση με το παρελθόν, έχετε παχύνει χωρίς λόγο και αισθάνεστε μυϊκή αδυναμία.
Τι φταίει; Ο υποθυρεοειδισμός, το ότι δηλαδή ο θυρεοειδής σας δεν παράγει αρκετές ορμόνες Τ3 και Τ4. Ο οργανισμός δεν κάνει αρκετές καύσεις, με αποτέλεσμα να παχαίνετε και να νιώθετε καταβεβλημένοι.
Η λύση; Επισκεφτείτε το γιατρό σας. Μόλις του περιγράψετε τα συμπτώματα αυτά, το πιθανότερο είναι να σας συστήσει μια εξέταση αίματος, προκειμένου να ελέγξει τα επίπεδα των ορμονών του θυρεοειδούς. Αν πραγματικά αντιμετωπίζετε πρόβλημα, η θεραπεία που θα ακολουθήσετε είναι ισόβια και απαιτεί τη χορήγηση ορμόνης του θυρεοειδούς και τακτικό έλεγχο.


Πότε να πάτε στο γιατρό

Αν αισθάνεστε κόπωση περισσότερο από 2 εβδομάδες, ενώ κοιμάστε κανονικά, τρέφεστε σωστά και δεν υπάρχει άλλος λόγος που να δικαιολογεί την κούραση, καλό είναι να απευθυνθείτε στο γιατρό σας. Εκείνος θα σας υποβάλει σε ειδικές ασκήσεις προκειμένου να εξετάσει το μυϊκό σας σύστημα, μιας και όταν αυτό πάσχει, θα πρέπει να διερευνήσει τυχόν νευρολογικό ή μυοσκελετικό πρόβλημα. Επίσης, θα πάρει πλήρες ιατρικό ιστορικό και θα συστήσει τις κατάλληλες εξετάσεις, για να δει αν υπάρχει οργανικό ή ψυχολογικό πρόβλημα. Τέλος, αν εξαντλείστε μετά από ελαφριά σωματική δραστηριότητα (π.χ. σκούπισμα του σπιτιού) και δεν είστε υπέρβαροι, ίσως είναι απαραίτητη η εξέταση από καρδιολόγο.


8. Μια µατιά στο φαρµακείο
Ο γιατρός σάς συνέστησε τη λήψη διουρητικών. Ωστόσο, μετά από μερικές εβδομάδες, μπορεί η πίεσή σας να είναι εντάξει, όμως εσείς αισθάνεστε κουρασμένοι.
Τι φταίει; Τα διουρητικά συμβάλλουν στην απώλεια νερού και ηλεκτρολυτών (π.χ. νάτριο) από τον οργανισμό, ενώ άλλα φάρμακα που μπορεί να έχουν ως παρενέργειά τους την κόπωση είναι οι β-αναστολείς (μια άλλη κατηγορία αντιυπερτασικών), τα αντιισταμινικά και τα ηρεμιστικά. Βέβαια, η δόση τους, ο χρόνος χορήγησής τους και η ιδιοσυγκρασία του ασθενούς επηρεάζουν τη δράση τους.
Η λύση; Συμβουλευτείτε το γιατρό σας, ώστε να τροποποιήσει ή να διακόψει την αγωγή σας.

9. Ανεβείτε στη ζυγαριά
Τον τελευταίο καιρό έχετε πάρει μερικά κιλά, ενώ έχετε παρατηρήσει ότι σας κόβεται η ανάσα κάθε φορά που ανεβαίνετε τις σκάλες ή σκουπίζετε το σπίτι.
Τι φταίει; Τα παραπανίσια κιλά, που δυσχεραίνουν τις κινήσεις σας, δυσκολεύουν την αναπνοή σας και ταλαιπωρούν τη μέση και τα πόδια σας. Φυσικό είναι, λοιπόν, να νιώθετε κουρασμένοι, αφού κινείστε μεταφέροντας περισσότερο βάρος από αυτό που το σώμα σας αντέχει.
Η λύση; Η απάντηση είναι προφανής: Χάστε βάρος. Μάλιστα, αν χρειάζεται π.χ. να χάσετε 10 κιλά και εσείς αδυνατίσετε κατά πέντε, θα νιώσετε αμέσως την αντοχή σας και τα αποθέματα ενεργητικότητας να αυξάνονται.

10. Ένα νερό, παρακαλώ!
Αν είστε από αυτούς που ξεχνούν να πιουν νερό, τότε στο τέλος της ημέρας είναι πολύ πιθανό να νιώθετε εξαντλημένοι.
Τι φταίει; Η αφυδάτωση, ακόμα κι αν είναι ήπια, γιατί μαζί με το νερό χάνονται και ηλεκτρολύτες. Τα μεταλλικά αυτά στοιχεία περιέχονται στα υγρά του σώματος και είναι απαραίτητα για τη φυσιολογική λειτουργία του μυϊκού και του νευρικού συστήματος.
Η λύση; Πίνετε πολύ νερό, έχοντας πάντα μαζί σας ένα μπουκαλάκι. Μπορείτε, ωστόσο, να καλύψετε την ημερήσια πρόσληψή σας σε υγρά καταναλώνοντας χυμούς, φρούτα και λαχανικά.




Είστε σε δίαιτα, αλλά είναι δύσκολο να χάσετε έστω και λίγα γραµµάρια; Σας φαίνεται ότι ο µεταβολισµός σας έχει ξαφνικά σταµατήσει; Νιώθετε θλίψη συχνά και χωρίς λόγο; Έχετε δυσκοιλιότητα, ατονία, κούραση; Μπορεί να µην το έχετε σκεφτεί, αλλά πολύ συχνά ο υπαίτιος για κάποια ή και για όλα τα παραπάνω δεν είναι άλλος από το θυρεοειδή σας που δεν λειτουργεί σωστά. Μην τροµοκρατείστε όµως. Εφόσον τον ανακαλύψετε -µε τις κατάλληλες εξετάσεις-, επισκεφτείτε τον ενδοκρινολόγο και µε την καθοδήγησή του πάρετε τη σωστή αγωγή, ο θυρεοειδής µπορεί να είναι ένα χρόνιο πρόβληµα που θα πρέπει να ελέγχετε τακτικά, αλλά δεν θα επηρεάζει πια τη ζωή σας.

ΠΟΙΟΣ ΕΙΝΑΙ
O θυρεοειδής αδένας βρίσκεται κάτω από το «μήλο του Aδάμ» και η βασική λειτουργία του είναι η παραγωγή σημαντικών ορμονών (T3 και Τ4), οι οποίες επηρεάζουν πολλές λειτουργίες του οργανισμού (της καρδιάς, του εγκεφάλου κ.ά.), αλλά και το μεταβολισμό. Όταν υπάρχει πρόβλημα, μπορεί να εμφανίζει όζους ή/και να υπολειτουργεί ή/και να υπερλειτουργεί και να παράγει έτσι λανθασμένη ποσότητα ορμονών.


ΥΠΟΨΙΑΣΤΕΙΤΕ ΤΟΝ
Όταν υπάρχει κάποια δυσλειτουργία του θυρεοειδούς, κατά κανόνα θα έχετε κάποια συμπτώματα. Αν ο αδένας υπολειτουργεί (υποθυρεοειδισμός), που είναι και το συχνότερο, τα συμπτώματα είναι ατονία, κούραση, υπνηλία, δυσκοιλιότητα, τάση για αύξηση του βάρους (επειδή μειώνονται οι καύσεις), αυξημένη αίσθηση κρύου, βραχνάδα, ξηρότητα του δέρματος, λεπτά και εύθραυστα μαλλιά, τριχόπτωση, διαταραχές στην έμμηνο ρύση, αναιμία, θλίψη ή και κατάθλιψη, προβλήματα στα δόντια κ.ά. Αντίθετα, όταν το πρόβλημα είναι ο υπερθυρεοειδισμός (υπερλειτουργία του αδένα), τα συμπτώματα είναι ακριβώς τα αντίθετα: ταχυκαρδία, διάρροια, υπερένταση, απώλεια βάρους, υπέρταση, απώλεια οστικής μάζας, εφίδρωση, αίσθημα ζέστης, διαταραχές στα μάτια (κοκκινίζουν, είναι ξηρά, «τρέχουν» ή «κόβουν» τον ασθενή, υπάρχει φωτοφοβία ή ακόμα και σύσπαση του άνω βλεφάρου που δημιουργεί ένα «γουρλωτό», αγριωπό βλέμμα κλπ.) κ.ά.
Υπάρχει βέβαια και το ενδεχόμενο, στην περίπτωση του υποκλινικού υπερθυρεοειδισμού και του υποκλινικού υποθυρεοειδισμού, να μην υπάρχουν σαφή, αλλά άτυπα συμπτώματα.



ΟΙ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ
  • Κατ’ αρχάς, οι εξετάσεις αίματος, με τις οποίες μπορείτε να ελέγξετε τα επίπεδα των ορμονών του θυρεοειδούς σας (T3, T4, TSH κλπ.), αλλά και των θυρεοειδικών αντισωμάτων, ώστε να βεβαιωθείτε για το αν υπερλειτουργεί, υπολειτουργεί ή λειτουργεί φυσιολογικά.
  • Στη συνέχεια -και αν υπάρχουν σχετικές ενδείξεις από τις εξετάσεις αίματος ή την κλινική εξέταση (αν ο ενδοκρινολόγος έχει ψηλαφίσει κάποιον όζο)- θα χρειαστεί πιθανώς να κάνετε ένα υπερηχογράφημα, με το οποίο θα φανεί η μορφολογία του θυρεοειδούς (μέγεθος, σύσταση, ύπαρξη όζων ή όχι κλπ.).
  • Αν υπάρχουν όζοι (και κυρίως αν είναι μεγάλοι), ο γιατρός είναι πιθανό να σας συστήσει να κάνετε σπινθηρογράφημα, το οποίο παρέχει πληροφορίες για τη λειτουργικότητά τους. Aν, δηλαδή, είναι θερμός ή ψυχρός ένας όζος (οι ψυχροί είναι πιο ύποπτοι για κακοήθεια από τους θερμούς), αν είναι τοξικός κλπ.
  • Αν οι όζοι είναι ύποπτοι, το επόμενο βήμα θα είναι η παρακέντηση (με υπερηχογραφική καθοδήγηση κατά προτίμηση), όπου με μια ειδική βελόνα λαμβάνονται κύτταρα από αυτούς, ώστε να διερευνηθεί το ενδεχόμενο να υπάρχει κάποια κακοήθεια.


ΟΤΑΝ ΤΟΥ ΕΠΙΤΙΘΕΤΑΙ Ο ΙΔΙΟΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ
Συχνά η δυσλειτουργία του θυρεοειδούς οφείλεται στην αυτοανοσία, την αδυναμία, δηλαδή, του ανοσοποιητικού συστήματος να αναγνωρίσει το «δικό» του και το «ξένο», με αποτέλεσμα να επιτίθεται στον εαυτό του. Στην περίπτωση του υποθυρεοειδισμού, παράγονται αντισώματα που καταστρέφουν τον αδένα, ενώ στην αντίθετη, εκείνη του υπερθυρεοειδισμού, τα αντισώματα λειτουργούν διεγερτικά. Η αυτοάνοση αυτή κατάσταση παρουσιάζει συχνά κληρονομικότητα και συναντάται σε άτομα (κυρίως γυναίκες) της ίδιας οικογένειας, εκδηλώνεται δε συχνότερα σε συνθήκες στρες. Η συχνότερη τέτοια αυτοάνοση πάθηση του θυρεοειδούς είναι η θυρεοειδίτιδα Χασιμότο, που προκαλεί υποθυρεοειδισμό. Στην περίπτωση αυτή, συνυπάρχουν και όζοι, που είναι συνήθως πολύ μικροί (μερικά χιλιοστά) και διαγιγνώσκονται μόνο με το υπερηχογράφημα.


ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΑΝΑΛΟΓΑ ΜΕ ΤΗΝ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ
Η θεραπεία του θυρεοειδούς πρέπει πάντα να ρυθμίζεται από έναν ενδοκρινολόγο. H θεραπεία του υποθυρεοειδισμού είναι απλή, αλλά ισόβια, αφού από τη στιγμή που εγκαθίσταται ο υποθυρεοειδισμός δεν αναστρέφεται, και περιλαμβάνει τη χορήγηση θυροξίνης (της ορμόνης που λείπει από τον οργανισμό) με τη μορφή χαπιού. Επειδή, όμως, κατά καιρούς μπορεί να αλλάζουν οι ανάγκες του οργανισμού, θα πρέπει να κάνετε σε τακτά χρονικά διαστήματα εξετάσεις, για να παρακολουθείτε τις τιμές των ορμονών και αν χρειάζεται να σας ρυθμίζει ο γιατρός τη δοσολογία του χαπιού. Όσον αφορά τον υπερθυρεοειδισμό, με την κατάλληλη φαρμακευτική αγωγή μπορεί να υπάρξει ύφεση της νόσου και επαναφορά στη φυσιολογική λειτουργία του θυρεοειδούς (σε ορισμένες περιπτώσεις, όμως, υπάρχει μετάπτωση σε υποθυρεοειδισμό). Δεν είναι απίθανο, όμως, να χρειαστεί και μια πιο ριζική λύση (π.χ. λήψη ραδιενεργού ιωδίου ή χειρουργική αφαίρεση θυρεοειδούς), αν δεν υπάρχει ανταπόκριση στα φάρμακα ή αν η νόσος υποτροπιάζει.


ΕΧΩ ΟΖΟΥΣ ΝΑ ΑΝΗΣΥΧΗΣΩ;
Oι όζοι είναι μικρά ογκίδια (καλοήθη στο 90% των περιπτώσεων) που οφείλονται σε ανατομική διαταραχή του θυρεοειδούς και μπορεί να υπάρχουν από μόνοι τους ή ταυτόχρονα με τον υποθυρεοειδισμό ή τον υπερθυρεοειδισμό . Είναι το συχνότερο πρόβλημα στο θυρεοειδή και μπορεί να αφορά ακόμα και το 20-30% του πληθυσμού, κυρίως των γυναικών. Εντοπίζονται ακριβώς κάτω από το «μήλο του Αδάμ» (καρύδι) και πάνω από το λακκάκι του λαιμού, και όταν δεν συνδυάζονται με προβλήματα στη λειτουργία του αδένα, σπανίως παρουσιάζουν άλλα συμπτώματα (π.χ. βραχνάδα, δυσκολία στην κατάποση). Οι όζοι γίνονται αντιληπτοί με την ψηλάφηση από τον ειδικό (όταν είναι αρκετά μεγάλοι, πάνω από 1-1,5 εκ.) ή με το υπερηχογράφημα (όταν είναι μικρότεροι ή βρίσκονται πιο χαμηλά). Οι όζοι συνήθως μεγαλώνουν με τον καιρό και συχνά δεν μικραίνουν, ακόμη και όταν γίνεται ειδική θεραπεία.

ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΕΙΝΑΙ ΚΑΚΟΗΘΕΙΑ;
Όταν ο όζος είναι ένας, υπάρχουν περισσότερες πιθανότητες
(10-20%) να είναι καρκίνος, ενώ όταν υπάρχουν πολλοί όζοι, οι πιθανότητες είναι λιγότερες. Σπάνια μπορεί ένας όζος να ξεκινήσει ως καλοήθης και να εξελιχθεί σε κακοήθη. Αν ανακαλύψετε ότι έχετε όζους, θα πρέπει να διερευνηθεί με σπινθηρογράφημα αν είναι ψυχροί ή θερμοί (οι ψυχροί όζοι είναι πιο πιθανό να είναι κακοήθεις). Το να είναι κακοήθεις οι όζοι του θυρεοειδούς είναι κάτι που συμβαίνει σε ένα ποσοστό 5-10%. Σε κάθε περίπτωση, για να διαγνωστεί η κακοήθεια, πρέπει να γίνει παρακέντηση.


ΝΑ ΤΟΝ ΒΓΑΛΩ;
Πότε
  • Όταν υπάρχουν κακοήθεις όζοι. Oι πιθανότητες ένας όζος να είναι κακοήθης αυξάνονται όταν είναι μεγάλος, δηλαδή πάνω από 2 εκ., και όταν μεγαλώνει γρήγορα.
  • Aν υπάρχει υπερθυρεοειδισμός που δεν ελέγχεται εύκολα με τη φαρμακευτική αγωγή ή υποτροπιάζει .
  • Aν υπάρχει πολύ μεγάλος όζος (μεγαλύτερος από 5 εκ.), ανεξάρτητα από το αν είναι κακοήθης ή όχι.
  • Όταν οι όζοι είναι πολλοί (πολυοζώδης βρογχοκήλη), γιατί πιθανώς να προκαλούν πίεση στα γύρω από το θυρεοειδή όργανα ή υπερλειτουργία του ίδιου του αδένα.
Οι επιπλοκές
Στις εγχειρήσεις του θυρεοειδούς, οι συχνότερες επιπλοκές σχετίζονται με τις φωνητικές χορδές (μπορεί να παραλύσουν αν τραυματιστεί ή κοπεί το λαρυγγικό νεύρο και να προκύψει βραχνάδα ή και άλλα, πιο σοβαρά προβλήματα), αλλά και με τους παραθυρεοειδείς αδένες (παράγουν μια ορμόνη που είναι υπεύθυνη για το μεταβολισμό του ασβεστίου), οι οποίοι μπορεί να τραυματιστούν ή να αφαιρεθούν και να υπάρχουν έτσι προβλήματα με το ασβέστιο.


Η θεραπεία
  • Όταν κάποιος έχει αφαιρέσει το θυρεοειδή του, θα πρέπει να παίρνει καθημερινά θυροξίνη, να κάνει τακτικές εξετάσεις και να επισκέπτεται το γιατρό του.
  • Σε ορισμένες περιπτώσεις, αντί για την επέμβαση, γίνεται καταστροφή του αδένα με ραδιενεργό ιώδιο και έτσι εξουδετερώνεται λειτουργικά ο αδένας.
ΕΥΧΑΡΙΣΤΟΥΜΕ ΓΙΑ ΤΗ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΤΟ δρ. ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟ ΤΣΙΓΚΟ, ενδοκρινολόγο-διαβητολόγο.


Στην αρχή είναι δύσκολο να κλείσει κανείς τα δάχτυλα του χεριού του, ιδιαίτερα μετά το πρωινό ξύπνημα. Οι αρθρώσεις του πονούν, είναι πρησμένες και δύσκαμπτες. Συνήθως, αυτό είναι το πρώτο σύμπτωμα της ρευματοειδούς αρθρίτιδας, μιας χρόνιας νόσου που προκαλεί φλεγμονή των αρθρώσεων. Τις περισσότερες φορές προσβάλλει πρώτα τα χέρια (καρποί, δάχτυλα) ή τα πόδια, αλλά σταδιακά -και χωρίς την κατάλληλη αντιμετώπιση- μπορεί να παραμορφώσει οποιαδήποτε άρθρωση, επηρεάζοντας δυσμενώς την ποιότητα ζωής των ασθενών. Ωστόσο, σήμερα, χάρη στη διαρκή εξέλιξη των χορηγούμενων φαρμάκων, το ενδεχόμενο αυτό μπορεί να αποτραπεί.

Για τη διάγνωση
  • Η διάγνωση της ρευματοειδούς αρθρίτιδας βασίζεται κυρίως στο ιστορικό και την κλινική εξέταση του ασθενούς και επιβεβαιώνεται με εξετάσεις αίματος (όπως η αύξηση της τιμής της ΤΚΕ και της CRP ή η παρουσία αυτοαντισωμάτων, όπως ο ρευματοειδής παράγων ή τα αντι-CCP αντισώματα).
  • Οι ακτινογραφίες αποτελούν χρήσιμο εργαλείο για την παρακολούθηση της πορείας της νόσου (π.χ. αρθρικές διαβρώσεις και άλλες βλάβες). Ωστόσο, στα πρώτα στάδια είναι φυσιολογικές και δεν βοηθούν στη διάγνωση.
  • Η μαγνητική τομογραφία των προσβεβλημένων αρθρώσεων μπορεί να αποκαλύψει πρώιμα τυχόν βλάβες της ρευματοειδούς αρθρίτιδας, αλλά σπάνια είναι απαραίτητη για τη διάγνωση.
  • Ωστόσο, οι ειδικοί επισημαίνουν ότι μερικές φορές τα συμπτώματα της νόσου δεν είναι τόσο ξεκάθαρα και χρειάζεται να περάσει κάποιο χρονικό
    διάστημα προκειμένου να τεθεί με σιγουριά η σωστή διάγνωση.
Πως αντιμετωπίζεται
  • Αντιφλεγμονώδη και κορτιζόνη Για την αντιμετώπιση της ρευματοειδούς αρθρίτιδας αρχικά χορηγούνται αντιφλεγμονώδη και κορτιζόνη, με σκοπό την ανακούφιση από τον πόνο και τη φλεγμονή. Επίσης, ο γιατρός μπορεί να συστήσει ασκήσεις και φυσικοθεραπεία προκειμένου να διατηρηθεί η λειτουργικότητα της πάσχουσας άρθρωσης.
  • Τροποποιητικά φάρμακα Πρόκειται για ουσίες (π.χ. μεθοτρεξάτη, λεφλουνομίδη, κυκλοσπορίνη) που χορηγούνται με σκοπό να αναχαιτιστεί η πορεία της νόσου. Ωστόσο, αρκετοί ασθενείς, παρά τη χορηγούμενη θεραπεία, εξακολουθούν να έχουν προβλήματα στις καθημερινές τους δραστηριότητες εξαιτίας του πόνου και της
    δυσκαμψίας των αρθρώσεων.
Τα σύγχρονα φάρμακα
  • Οι βιολογικοί παράγοντες Σύμφωνα με έρευνες, η προσδοκία των ασθενών με ρευματοειδή αρθρίτιδα αφορά μια αγωγή που θα βελτιώσει την ποιότητα της ζωής τους. Οι σύγχρονες βιολογικές θεραπείες που εφαρμόζονται τα τελευταία χρόνια φαίνεται ότι δίνουν μια ικανοποιητική λύση σε αυτό το «αίτημα». Πρόκειται για ενέσεις μονοκλωνικών αντισωμάτων, οι οποίες εξουδετερώνουν τις ουσίες που προάγουν τη φλεγμονή στον οργανισμό, αναστέλλοντας την πορεία της νόσου. Το αποτέλεσμα της θεραπείας είναι η ύφεση ή η σημαντική βελτίωση της ασθένειας. Επίσης, βελτιώνεται και η λειτουργικότητα των ασθενών (το υψηλό κόστος των φαρμάκων καλύπτεται από τα ασφαλιστικά ταμεία, δεδομένου ότι χάρη σε αυτή τη θεραπεία μειώνονται οι μεγάλες δαπάνες που απαιτούνται για την περίθαλψη των ασθενών).
  • Οι παρενέργειες Η χορήγηση των βιολογικών παραγόντων συνήθως προκαλεί πόνο και αντιδράσεις στο σημείο της ένεσης (πρήξιμο, ερυθρότητα, κνησμό). Επίσης, η λήψη τους αυξάνει τη συχνότητα εμφάνισης λοιμώξεων (π.χ. του αναπνευστικού, του ουροποιητικού) περίπου στο 5%. Αν και συχνά πρόκειται για ήπιες λοιμώξεις που αντιμετωπίζονται με αντιβιοτικά, συνιστάται η τακτική παρακολούθηση του ασθενούς για να προληφθεί το ενδεχόμενο μιας πιο σοβαρής λοίμωξης.
Τα νεότερα βιολογικά φάρμακα
Ένα από τα «μειονεκτήματα» των βιολογικών φαρμάκων αφορά τον τρόπο χορήγησής τους (οι ενέσεις γίνονται συχνά, σε εβδομαδιαία ή δεκαπενθήμερη βάση και είναι επώδυνες). Μάλιστα, σε σχετικές έρευνες που έχουν γίνει, οι πάσχοντες φαίνεται ότι θα ήθελαν έναν πιο «φιλικό» τρόπο χορήγησης αυτών των φαρμάκων. Τη λύση φαίνεται ότι δίνουν τα νεότερα βιολογικά φάρμακα, που χορηγούνται σε πιο αραιά χρονικά διαστήματα (π.χ. μία υποδόρια ένεση το μήνα) και προκαλούν σπανιότερα πόνο. Επίσης, οι ενέσεις, χάρη στη βελτίωση των συσκευών χορήγησής τους, είναι λιγότερο επώδυνες και μπορούν να γίνουν εύκολα και από τον ίδιο τον ασθενή, ακόμη και όταν εκείνος έχει παραμορφώσεις στα χέρια.

Η νόσος σε αριθμούς
Στη χώρα μας υπολογίζεται ότι οι πάσχοντες από ρευματοειδή αρθρίτιδα είναι περισσότεροι από 100.000.
Αν και η νόσος μπορεί να εκδηλωθεί σε κάθε ηλικία, συνήθως «προτιμά» τα άτομα ηλικίας 30-60 ετών.
Οι γυναίκες νοσούν 3 φορές συχνότερα από τους άνδρες.


 ΤΟY δρ. ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ ΤΡΟΝΤΖΑ, ρευματολόγο, πρόεδρο της Επιστημονικής Εταιρείας για τη Μυοσκελετική Υγεία (ΕΠΕΜΥ).



1. Διατροφή για γερό μυαλό

Η σωστή διατροφή μεγαλώνει γερή μνήμη, αφού βοηθά στην ισορροπία των νευροδιαβιβαστών του εγκεφάλου, γι’ αυτό και η έλλειψη θρεπτικών συστατικών μπορεί να επηρεάσει τις νοητικές μας λειτουργίες.

  • Βάζουμε χρώμα Λαχανικά και φρούτα όλων των χρωμάτων πρέπει να είναι αναπόσπαστο μέρος του διαιτολογίου μας. Οι αντιοξειδωτικές ουσίες (βιταμίνες C και E, β-καροτίνη) που περιέχουν, βελτιώνουν τη ροή του οξυγόνου στον εγκέφαλο και συμβάλλουν στην καταπολέμηση του οξειδωτικού στρες που προκαλείται από τις ελεύθερες ρίζες. Πηγές τους είναι τα μούρα, οι ντομάτες, το πράσινο τσάι, το ελαιόλαδο, τα εσπεριδοειδή (π.χ. τα πορτοκάλια).
  • Παίρνουμε βιταμίνες Β Οι βιταμίνες του συμπλέγματος Β συμβάλλουν στην ομαλή λειτουργία του εγκεφάλου με ποικίλους τρόπους και προστατεύουν από ορισμένα νευρολογικά προβλήματα, όπως η μειωμένη μνήμη. Τροφές πλούσιες σε αυτές είναι τα γαλακτοκομικά προϊόντα, τα δημητριακά ολικής άλεσης, τα πράσινα φυλλώδη λαχανικά, το μπρόκολο. 
  • Ας γλυκαθούμε Το μέλι, η ζάχαρη και γενικότερα τα γλυκά είναι τροφές που παίζουν σημαντικό ρόλο στην ενίσχυση της μνήμης, γιατί ανεβάζουν τα επίπεδα της γλυκόζης (το κύριο καύσιμο του εγκεφάλου) στο αίμα. Καλό είναι, ωστόσο, να καταναλώνονται με μέτρο. Γλυκόζη, βέβαια, δίνουν γενικά οι υδατάνθρακες όταν διασπώνται, οπότε αντί για γλυκά μπορούμε να επιλέξουμε καλύτερα φρούτα ή ψωμί και ζυμαρικά ολικής άλεσης.
  • Επιλέγουμε θαλασσινά Το «καλό» λίπος είναι απαραίτητο συστατικό του εγκεφάλου μας, αφού το 10% περίπου του μυαλού είναι λιπώδης ιστός. Είναι σημαντικό, λοιπόν, να καταναλώνουμε ω-3 λιπαρά οξέα, που θεωρούνται ευεργετικά για την ικανότητα απομνημόνευσης και την εκμάθηση και περιέχονται κυρίως στα λιπαρά ψάρια (σαρδέλα, γαύρος) και στα καρύδια.
  • Δεν ξεχνάμε το σίδηρο Ο σίδηρος μας βοηθά να έχουμε καλύτερη απόδοση σε τεστ μάθησης και μνήμης, ενώ η έλλειψή του έχει συσχετιστεί με την αδυναμία συγκέντρωσης και τα κενά μνήμης. Η καλύτερη πηγή του είναι το συκώτι και το κόκκινο κρέας.
  • Πίνουμε νερό Ο εγκέφαλος, για να λειτουργήσει, χρειάζεται πέρα από σάκχαρα και νερό. Ακόμα και ένα μικρό ποσοστό αφυδάτωσης αυξάνει το αίσθημα κόπωσης.
  • Πρωινός καφές Σε μικρές δόσεις, ο καφές θεωρείται ευεργετικός, όπως και το τσάι, γιατί είναι πλούσιος σε αντιοξειδωτικές ουσίες, ενώ η καφεΐνη που περιέχει διεγείρει το νευρικό μας σύστημα. Ωστόσο, η υπερβολική κατανάλωσή του μπορεί να οδηγήσει στο αντίθετο αποτέλεσμα.
  •  2. Όνειρα γλυκά

    Ο ύπνος δεν τρέφει μόνο το σώμα αλλά και το μυαλό, αφού ενισχύει τη μνήμη, βοηθώντας να αποθηκεύονται και να «ταξινομούνται» οι πληροφορίες που δεχόμαστε στη διάρκεια της ημέρας. Αντίθετα, η στέρηση του ύπνου για μεγάλο διάστημα συνδέεται με προβλήματα στην καρδιά και τις νοητικές λειτουργίες (αδυναμία συγκέντρωσης, απώλεια μνήμης). Επιπλέον, σύμφωνα με έρευνα της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου του Χάρβαρντ, ο ύπνος συντελεί στην καλύτερη διατήρηση των αναμνήσεων.

    3. Use it or lose it!  
  •  «Practice makes perfect», λένε οι Άγγλοι, ή «Επανάληψις μήτηρ πάσης μαθήσεως» επί το ελληνικότερον. Για να αποκτήσουμε μνήμη καμήλας ή ελέφαντα, πρέπει να γυμνάζουμε συνέχεια το μυαλό μας, γιατί διαφορετικά σκουριάζει.
  • Βιβλιοφάγοι Οι σπουδές, το διάβασμα, οι ξένες γλώσσες ενισχύουν τη λειτουργία του εγκεφάλου και των διαφόρων λειτουργιών του. Μάλιστα, η πιο έντονη άσκηση για τη μνήμη μας φαίνεται να είναι η εκμάθηση μιας ξένης γλώσσας, γιατί χρειάζεται έντονη πνευματική προσπάθεια, κρατώντας έτσι τη μνήμη μας σε εγρήγορση. Σύμφωνα με τους ειδικούς, γι' αυτό και όσο υψηλότερο είναι το μορφωτικό μας επίπεδο τόσο καλύτερα διατηρείται η μνήμη μας.
  • Μουσικόφιλοι Η εκμάθηση ενός μουσικού οργάνου αποτελεί μια πολύ καλή άσκηση για το μυαλό μας, αφού συνδυάζει πολλές λειτουργίες του εγκεφάλου, όπως η μνήμη, η κίνηση, η ακοή, η συγκέντρωση.
  • Χαρτοπαίχτες Τα επιτραπέζια παιχνίδια μνήμης, παρατηρητικότητας και γνώσεων, όπως το σκάκι, τα χαρτιά, το scrabble, αλλά και τα βιβλία με γρίφους, sudoku και σταυρόλεξα, είναι μια εύκολη λύση για να ακονίσουμε τη μνήμη και το μυαλό μας.

4. Νους υγιής...


Το μυαλό δεν γυμνάζεται μόνο λύνοντας μαθηματικά προβλήματα και διαβάζοντας τους «Άθλιους». Υπάρχουν και άλλοι, πιο απλοί τρόποι για να χρησιμοποιήσουμε το μυαλό μας.
  • Φίλοι για πάντα Η έντονη κοινωνική ζωή φαίνεται να σχετίζεται με τη διατήρηση των εγκεφαλικών λειτουργιών σε καλή κατάσταση. Αυτό σημαίνει ότι όσο περισσότερο βγαίνουμε με φίλους μας τόσο καλύτερη μνήμη έχουμε. Μάλιστα, σύμφωνα με μελέτη του Πανεπιστημίου του Μίσιγκαν, η διαδικασία της συνομιλίας φαίνεται να αφυπνίζει τη μνήμη.
  • Εσωτερική γαλήνη Ας χαλαρώσουμε και ας πάρουμε μερικές βαθιές αναπνοές. Όταν βρισκόμαστε συνεχώς σε κατάσταση στρες, το μυαλό μας «μπλοκάρει» και η μνήμη μας έχει κενά. Η διαρκής έκθεση του οργανισμού στις ορμόνες του στρες (κορτιζόλη, αδρεναλίνη) απορρυθμίζει τόσο το σώμα όσο και το νου μας.
  • Κρουαζιέρα θα σε πάω Οι εκδρομές και τα ταξίδια είναι μια καλή ευκαιρία να αναζωογονηθούμε και να χαλαρώσουμε. Είναι, επίσης, πηγή νέων ερεθισμάτων, εικόνων, ήχων, γεύσεων και μυρωδιών.
  • Αλλαγή ρυθμών Διαλέγουμε μια άλλη διαδρομή για να πάμε στη δουλειά μας, αλλάζουμε τη διαρρύθμιση του σπιτιού μας... Οι μικρές αυτές αλλαγές κρατούν σε εγρήγορση των εγκέφαλό μας. Μπορούμε, επίσης, να ξεκινήσουμε ένα νέο χόμπι (π.χ. πλέξιμο, ζωγραφική, ψάρεμα). Κάθε νέα δραστηριότητα ενεργοποιεί τους νευρώνες του εγκεφάλου.

5. ... εν σώματι υγιεί


Η άσκηση δεν διατηρεί ακμαίο μόνο το σώμα, αλλά και το μυαλό μας. Ο ειδικοί πιστεύουν ότι η συστηματική γυμναστική συμβάλλει στη δημιουργία νέων νευρικών κυττάρων και βελτιώνει τη ροή του αίματος προς τον εγκέφαλο. Μειώνει, επίσης, τις πιθανότητες για παθήσεις που μπορεί να οδηγήσουν σε προβλήματα μνήμης, όπως τα καρδιαγγειακά. Τέλος, σχετίζεται με αύξηση της ντοπαμίνης, της σεροτονίνης και της νορεπινεφρίνης, νευροδιαβιβαστών που συνδέονται με την καλή διάθεση, τον έλεγχο του άγχους και την προσοχή. 

 6. Εκπαιδεύοντας τη μνήμη

Η απώλεια της μνήμης και των γνωστικών λειτουργιών πλήττει κυρίως αυτούς που δεν «γυμνάζουν» τη μνήμη τους. Η προσπάθεια αυτή, βέβαια, πρέπει να είναι συνεχής. Το να λύνουμε ένα σταυρόλεξο το χρόνο δεν είναι αρκετό.

  • Παιχνίδια με τις λέξεις Σκεφτόμαστε μια λέξη με 6 έως 10 γράμματα, τη γράφουμε σε ένα χαρτί και προσπαθούμε να σκεφτούμε μέσα σε 1 λεπτό 18 με 20 λέξεις με γράμματα που περιέχει μόνο αυτή. Μπορούμε, επίσης, να κάνουμε παιχνίδι συνειρμών.
    Αυτό σημαίνει ότι κάποιος ξεκινάει λέγοντας μια λέξη και ο επόμενος συνεχίζει με συνειρμούς.
  • Καθημερινή εξάσκηση Επιλέγουμε ένα άρθρο και προσέχουμε το περιεχόμενό του. Την επόμενη μέρα προσπαθούμε να θυμηθούμε όσες περισσότερες λεπτομέρειες γίνεται. Διαβάζουμε ένα ποίημα και προσπαθούμε να φανταστούμε με λεπτομέρειες τις εικόνες που περιγράφει.

Σε νούμερα


160.000 ασθενείς με άνοια στην Ελλάδα
7.300.000
στην Ευρώπη
35.000.000
στον κόσμο
59.000.000 αναμένεται να φτάσουν το 2030
315
δισ. δολάρια είναι το άμεσο και το έμμεσο κόστος παγκοσμίως
170
δισ. ευρώ είναι το άμεσο και το έμμεσο κόστος στην Ευρώπη
50-60% των ανθρώπων με άνοια πάσχει από τη νόσο Αλτσχάιμερ
2πλασιάζεται η επίπτωση της νόσου Αλτσχάιμερ κάθε 5 χρόνια

7. Μυστικά απομνημόνευσης

Για να μη μας προδίδει η μνήμη μας, αρκεί να μάθουμε μερικές τεχνικές για το πώς να αποθηκεύουμε τις πληροφορίες, ώστε να τις ανακαλούμε ευκολότερα όταν τις χρειαζόμαστε.
  • Συγκέντρωση Χρειάζονται περίπου 8΄΄ απερίσπαστης προσοχής για να επεξεργαστούμε μια πληροφορία και να την αποθηκεύσουμε στην κατάλληλη περιοχή του εγκεφάλου. Γι’ αυτό, αν κάνουμε πολλά πράγματα ταυτόχρονα, σταματάμε και αφιερώνουμε λίγα δευτερόλεπτα στην επεξεργασία της πληροφορίας που μας ενδιαφέρει.
  • Μάτια ή αυτιά; Οι περισσότεροι άνθρωποι είναι οπτικοί τύποι, που σημαίνει ότι μαθαίνουν καλύτερα διαβάζοντας, βλέποντας ή γράφοντας αυτό που πρέπει να θυμούνται. Όσοι πάλι είναι ακουστικοί τύποι, χρειάζεται να το ακούσουν μερικές φορές και ίσως είναι χρήσιμο να το ηχογραφούν.
  • Όλες οι αισθήσεις μας Με όσο περισσότερες αισθήσεις αντιλαμβανόμαστε μια πληροφορία, τόσο πιο εύκολα θα τη συγκρατήσουμε στη μνήμη μας. Διαβάζουμε, λοιπόν, δυνατά ή συνδυάζουμε την πληροφορία με χρώματα, υφές, μυρωδιές και γεύσεις.
  • Σετ Απομνημονεύουμε καλύτερα μια πληροφορία όταν τη συνδέουμε με κάποια άλλη που ήδη υπάρχει στη μνήμη μας. Για παράδειγμα, για να θυμόμαστε τον αριθμό 1915678007, μπορούμε να τον χωρίσουμε σε ομάδες, δηλαδή 1915 (Α΄ Παγκόσμιος πόλεμος), 678 (διαδοχικά νούμερα), 007 (James Bond).
  • Οργάνωση Σημειώνουμε ό,τι θέλουμε να θυμηθούμε σε σημειωματάρια και Post-it. Η ίδια η πράξη του γραψίματος λειτουργεί ως τρόπος απομνημόνευσης. Επιπλέον, όσο καλύτερα οργανώνουμε την καθημερινότητά μας, τόσο περισσότερες πιθανότητες έχουμε να θυμηθούμε όσα πρέπει να κάνουμε.
  • Στα δύσκολα Επικεντρωνόμαστε στα βασικά και όχι στις λεπτομέρειες.
  • Επανάληψη Επαναλαμβάνουμε όσα μάθαμε σε τακτά διαστήματα.
  • Μνημονικές τεχνικές Χρησιμοποιούμε αρχικά γράμματα (π.χ. αρκτικόλεξα) και φτιάχνουμε ρίμες, σαν κι αυτές που χρησιμοποιούσαμε για να μάθουμε το αλφάβητο στα αγγλικά.


 

Μας την ανεβάζει σχεδόν καθημερινά η κίνηση στους δρόμους, ο αντιπαθητικός συνάδελφος στο γραφείο, αλλά και η αγαπημένη μας μαμά, που τηλεφωνεί στις πιο ακατάλληλες ώρες για να μάθει πότε θα την επισκεφτούμε. Ο λόγος για την πίεση, που οι ειδικοί εκτιμούν ότι δεν πρέπει να ξεπερνά το 13 η μεγάλη και το 8 η μικρή - άντε, ίσως και λιγάκι παραπάνω.







ΠΡΟΣΦΑΤΕΣ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ