ΜΕΘΟΔΟΣ VOJTA

ΜΕΘΟΔΟΣ VOJTA: Η Μέθοδος που Επανεκπαιδεύει Λειτουργικά το Νευρικό και Μυϊκό Σύστημα

Οι μέθοδοι που αποσκοπούν στο ιδιαίτερα δύσκολο έργο της αποκατάστασης των παθήσεων του κεντρικού νευρικού συστήματος δεν είναι πολλές και ακόμα λιγότερες είναι αυτές που έχουν την δυνατότητα να βοηθήσουν το ανθρώπινο σώμα στην ολότητά του και σε όλες τις λειτουργίες και μάλιστα με τρόπο απόλυτα φυσικό. Η μέθοδος Vojta είναι ίσως η πιο αποτελεσματική τεχνική για την αντιμετώπιση σχεδόν όλων των παθήσεων του εγκεφάλου και του νωτιαίου μυελού αλλά και απλούστερων μυοσκελετικών προβλημάτων.

Ο Vaclav Vojta (1917-2000) που ανακάλυψε την ομώνυμη μέθοδο ήταν Τσέχος ιατρός νευρολόγος. Τελείωσε την ιατρική στο πανεπιστήμιο της Κάρλοβα και εκεί πήρε και τον τίτλο του καθηγητή. Το 1968 μετανάστευσε στη Γερμανία αρχικά στην Χαιδεμβέργη, στη συνέχεια στην Κολωνία και από το 1975 και έπειτα στο Kinderzentrum του Μονάχου. Το 1979 ίδρυσε το ομώνυμο κέντρο – σχολείο αποκατάστασης στη Ρώμη. Σήμερα η μέθοδος του εφαρμόζεται με θεαματικά αποτελέσματα σε όλα τα κράτη της Ευρώπης, στην Ασία, στην Αφρική και στην Νότια Αμερική. Η εφαρμογή της γίνεται πάντοτε από εξειδικευμένους φυσιοθεραπευτές. Η μέθοδος Vojta αφορά την αξιολόγηση και την θεραπεία σε παθήσεις του κεντρικού και περιφερικού νευρικού συστήματος.

Η φιλοσοφία της μεθόδου έγκειται στην σφαιρικότητα του ανθρώπινου οργανισμού, δηλαδή στο γεγονός ότι ολόκληρο το ανθρώπινο σώμα είναι μια ενιαία μονάδα με κέντρο τον εγκέφαλο. Το νευρικό σύστημα αφού πάρει κάποιο εξωτερικό ερέθισμα από την περιφέρεια, το επεξεργάζεται και απαντά ανάλογα με το ερέθισμα. Η κινητική απάντηση δεν αφορά ποτέ έναν μεμονωμένο μυ, αλλά ολόκληρο το σώμα. Για να γίνει η ίδια ακριβώς κίνηση συμμετέχει διαφορετικά το σώμα ανάλογα με το αν ο άνθρωπος είναι όρθιος, ξαπλωμένος ή καθιστός. Η κάθε μορφής κινητικότητα δεν είναι επίκτητη στον άνθρωπο, και μία βλάβη στο σύστημα πληροφοριών (εγκέφαλος ή νωτιαίος μυελός), αλλοιώνει αυτό το σύστημα ανταλλαγής πληροφοριών με το περιβάλλον. Συνέπεια αυτού είναι μια βλάβη του κεντρικού νευρικού συστήματος να αλλοιώνει την κίνηση σε ολόκληρο το σώμα, αλλά και σε λειτουργίες του ανθρώπου. Η προσπάθεια βελτίωσης ή διόρθωσης του κάθε προβλήματος ξεχωριστά, μειώνει αισθητά την πιθανότητα θετικού αποτελέσματος.

Το θεραπευτικό τμήμα της μεθόδου αποκατάστασης που ανακάλυψε ο καθ. Vaclav Vojta λέγεται Σφαιρική Αντανακλαστική Κινητοποίηση. Κατά τη διάρκεια της εφαρμογής της ο φυσιοθεραπευτής ενεργοποιεί αντανακλαστικά ολόκληρο το ανθρώπινο σώμα προκαλώντας κινήσεις που ανήκουν σε καθορισμένα κινητικά σύνολα τα οποία αναγνωρίζει εκ των προτέρων ο εγκέφαλος.

Η σκλήρυνση κατά πλάκας είναι μία βλάβη του νευρικού συστήματος που προσβάλλει τον εγκέφαλο ή τον νωτιαίο μυελό. Οι πλάκες που δημιουργούνται εμποδίζουν την φυσιολογική ροή της αγωγιμότητας από το κέντρο προς την περιφέρεια. Αυτό σημαίνει ότι οι εντολές που δίνει ο εγκέφαλος βρίσκουν με δυσκολία τον δρόμο προς τους αποδέκτες τους, δηλ τους μύες που είναι τα εκτελεστικά όργανα. Με την σφαιρική αντανακλαστική κινητοποίηση ενεργοποιείται δυνατά ολόκληρο το νευρικό σύστημα, και οι εντολές που φεύγουν απ΄ αυτό φτάνουν με μεγάλη ένταση στην περιφέρεια, αναγκάζοντας τον ανθρώπινο οργανισμό να λειτουργήσει φυσιολογικότερα.
Επειδή η μέθοδος δρα άμεσα στο Κεντρικό Νευρικό Σύστημα, η δράση της αφορά εκτός από τις λειτουργίες του μυοσκελετικού συστήματος και σχεδόν όλες τις λειτουργίες του ανθρώπου. Με την εφαρμογή της επηρεάζονται οι λειτουργίες του αυτόνομου ή φυτικού νευρικού συστήματος

- εφίδρωση -> ιδρωτοποιοί αδένες,
- ροή αίματος-> αγγειακό σύστημα,
- καρδιακοί παλμοί,
- αναπνοή (ρύθμιση αριθμού εισπνοών και εκπνοών και αναπνεόμενου όγκου αέρα),
- διούρηση και
- αφόδευση αλλά και της
- όρασης (π.χ. οριζόντιος νυσταγμός)
- ομιλίας
- της πέψης

Με την εφαρμογή της επίσης, καταπολεμούνται επιπλοκές ορθοπεδικής αιτιολογίας που προέρχονται από λανθασμένη στήριξη ή κίνηση του σώματος, όπως η φλεγμονή ή ο πόνος στον αυχένα, στη μέση, ή στα γόνατα (οσφυαλγίες, αρθρίτιδες, κ.λ.π.).

Σε κάθε περίπτωση η μέθοδος Vojta είναι ένα σημαντικό όπλο στην προσπάθεια βελτίωσης της κλινικής εικόνας του ασθενή, στην ουσιαστική αντιμετώπιση όλων των καταστάσεων που αναγκάζουν το σώμα να καθιερώσει παθολογικά και μη οικονομικά πρότυπα στάσης και κίνησης. Με την μέθοδο Vojta, στις περιόδους ύφεσης ο ασθενής ομαλοποιεί το περισσότερο δυνατό την κλινική του εικόνα, αλλά ταυτόχρονα προετοιμάζεται ώστε οι περίοδοι ώσης να είναι πιο ήπιες. Με την μέθοδο Vojta δεν διδάσκεται η σωστή θέση και κίνηση αλλά δίνεται η δυνατότητα στον ασθενή να δημιουργήσει την δική του πιο φυσιολογική, πιο αρμονική, και πιο αυτόνομη κινητικότητα.